Con Todo ser humano é un río engade Manuel Veiga un novo banzo a súa obra narrativa, neste caso unha proposta de liñaxe especialmente metaliteraria que non se refire a un mundo representado (finxido ou imaxinado), senón a un conxunto de paisaxes, vilas e persoas reais, en diálogo ademais cunha rica intertextualidade literaria. Narrativa híbrida na que, como O Danubio de Claudio Magris ou Os aneis de Saturno, O emigrantes de W.G. Sebald, o autor convídanos a seguir os seus pasos, non soamente ao longo dun río, senón tamén por varias localizacións, paisaxes, vilas e unha casa moi especial, dos que flúe un torrente de impresións e suxestións ocasionadas no autor por eses lugares e pola xente coa que se atopa. Un dos máis importantes piares do libro son as viaxes, nutridas con profusión de citas e autores, encontros, reflexións, mesturadas con pequenos relatos cunha finalidade reivindicativa: a da Galicia interior, a través da memoria, do coñecemento e da experiencia.
Se ben a tonalidade do libro e o plano do contido son os amentados, podemos diferenciar na obra unha arquitectura tripartita. No primeiro compoñente, a montaña galega do Leboreiro co seu cumio máis elevado, o totémico e mítico Penagache, amósanse como os claros protagonistas. Nunha incursión o autor e outras persoas reais intérnanse nesas terras e montes fronteirizos, capaces de deter o tempo, e alí conviven cos seus segredos e as súas xentes. Unha viaxe á procura de castelos, mais na que só atopan ruínas, leiras convertidas en silveiras, rastros desolados por causa da emigración. Un mergullo vital na Galicia interior con prodigalidade de referencias históricas, citas e autores traídos a conto. Nunha sección máis ensaística, o autor contrapón os traballos do mar e do campo, a vida rural e da cidade. A seguir o nó do libro é un retrato e unha cala na propia familia, a historia familiar en Monforte, centrándose sobre todo nos devanceiros,nos avós e bisavós, no pai e na nai e na propia existencia. Reproduce asemade historias da vila, das súas rúas e barrios, dos veciños en tempos de angustia, e noutros días menos aciagos. Un relato memorialístico ateigado de historias tráxicas e costumistas, relatadas cunha tonalidade cálida e á vez dramática. Neste fresco de vidas non falta Manuel María residente e Monforte a maior parte da súa vida. Mais o poeta nacionalista foi pouco recoñecido na vila. Están presentes igualmente Lois Pereiro, o poeta dandi e Sabela Ojea, tamén poeta, dependente do alcohol, e outros personaxes menos coñecidos, veciños da vila ou nados na comarca, posuidores dunha historia de seu neste percorrido polas terras de Lemos. Remata o libro co capítulo "Casa vixiada" que nos achega a historia do Pazo de Muíños de Antero. Recreación do seu pasado, dos seus segredos e intimidades e crónica do presente dun pazo no que se hospeda o autor. Unha verdadeira memoria pacega.
Libro híbrido, como xa quedou sinalado, erguido sobre distintos materiais, que amalgama viaxes, recuperación da memoria, ensaio, biografía. E estado nun centro ben visible: a Galicia do interior, rescatada a través da memoria e da experiencia. Malia a súa condición heteroxénea, reclamo que este libro de Manuel Veiga, ademais de xornalismo de viaxes, sexa considerado como ficción; unha ficción con moitos personaxes reais e autorreferente porque o autor traballa coas técnicas da ficción historias reais. A ficción e a obxectividade non se opoñen. O trazo máis característico dunha obra de ficción non é que a historia non sexa verdadeira, senón o emprego e alongamento de varios recursos que producen "o efecto do real" ata un extremo fulgurante. E iso cúmprese neste libro.
VEIGA TABOADA, M., Todo ser humano é un río, Edicións Xerais, Vigo, 216, PVP. 18?
