Na procura da frase perfecta

As mellores frases somerxen os adxectivos nun coleiro con pintura, e os verbos falan con imaxes en movemento, e o resón das realidades que nomean os substantivos modifica a arquitectura do noso pensamento. Hai artesáns da palabra que son artistas de varias disciplinas cando enuncian unha frase. Catro termos ben encaixados resolven os problemas do mundo, compendian a beleza e a sabiduría en poucos caracteres. A perfección non precisa dun gasto excesivo de tinta e de papel. Nun espazo pequeno pode medrar o universo por enteiro.

«El día va creciendo hacia ti como un fuego, como una flor de carne celeste, como un río». Nunha festa en Ourense escoitei desde a distancia unha conversa entre un grupo de narradores e xornalistas. Coincidían en que os únicos que en realidade poden considerarse escritores son os poetas. Penso na capacidade superior dos autores líricos cando leo eses versos de Idea Vilariño, do ano 1942, coa súa forza irrefreable. Sobre a descrición da poesía e do seu valor como arte completa falou Joan Margarit. «Es la más exacta de las letras, en el mismo sentido en que las matemáticas son la más exacta de las ciencias», dixo o poeta —e tamén arquitecto—, Premio Cervantes de 2019.

O meu vello compañeiro Xosé Manuel del Caño soubo agardar e tamén foi quen de apreciar a importancia da recompensa que acadou. «Uxío Novoneyra era un ourive da literatura (...) creou unha obra enormemente valiosa, precisa e exacta, pero tan breve que pode lerse nunha soa tarde», introduce Del Caño no seu recomendable ‘Un tiro para Méndez Ferrín e outras historias’ (Edicións Embora), un libro de entrevistas, fragmentos e retallos de conversas que o xornalista rescata para explicar que hai tralo invisible. En 1985, Del Caño pediulle a Novoneyra un poema orixinal para a revista ‘Follas Secas’. Mantiveron longas conversas por teléfono, durante varios meses, ata que chegou o día axeitado e xurdiu a obra perfecta:

— Hoxe tes sorte; xa teño o poema —dixo o poeta do Courel, tras medio ano de traballo.

— Anota, que é breve—e Novoneyra empezou co ditado—: «Neva para atenuar o mundo».

O xornalista conta no libro que, despois de trinta minutos de «monólogo», nos que o poeta lle explicou polo miúdo o significado desa frase, «recalcando que a neve recobre e amaina todas as arestas ferintes», pediu que continuase ditando e aí xurdiu a sentenza, a arte culminada:

— Non, xa rematou. Ese é o poema.

Suscríbete para seguir leyendo