Hoxe non abro a miña fiestra. Se o fago, unha bafarada quente vaime deixar afogado e non me convén. Para escribir este artigo elixo un compositor descoñecido pero que ten un enorme interese. Un deses compositores nados mediado o século XVIII, que non son frecuentes nas discotecas habituais, pero que a min me produce un gran pracer apostar por eles cando os vexo na tenda. Si, falo de música clásica e está a soar un Quarteto Concertante de Giovanni Battista Viotti (1755-1824). Unha peza en catro movementos que me deixa un delicioso sabor de cordas moi ben temperadas a cargo do Viotti String Quartet.
A música clásica. Cantos anos dándolle as costas, talvez porque representaba uns valores alleos a min dos que quería fuxir. Inxenuidade, ignorancia e desprezo ridículo.
Eu amo a música fondamente. E fun pasando das cancións lixeiras da miña adolescencia, á música pop, ao folk, ao rock, ao blues, ao soul, ao jazz. Coñecín o country e achegueime ao country-rock. Mentres ía camiñando, a música de cantautores e dos Beatles, xunto ao descubrimento de Bob Dylan, non me abandonou xamais.
Faltaba dar o paso a esa música descoñecida para min. Música seria para escoitar en silencio. Esa música que – eu aínda non o sabía – era quen de transportarte ao máis fondo do espírito do ser humano. Foi a insistencia dun amigo o que me permitiu aventurarme nela devagar. Empeñouse en que escoitase a Obertura 1812 de Tchaikovsky. Impresionante.
Unha e outra vez insistía. Despois, o Adagio de Albinoni, o Canon de Pachelbel e Ma Vlast de Smetana. Recoñezo que algo principiou a petar no interior dunha persoa que sempre fuxiu dunha música coa que – estaba seguro – non tiña nada en común. Tras tanta insistencia fun notando paseniño que comezaba a escoitar sinfonías, oberturas, concertos, tríos, sonatas… cun enorme gozo e facíao con oídos novos. Resultoume un pracer inacabable. Os sons que emitían os instrumentos penetraron dentro de min e provocaron unha paixón imposible de explicar.
Aquela música que nada tiña que ver comigo, converteuse nun eido a explorar ata o máis mínimo recuncho. Que lonxe quedaba en pouco tempo aquela carta que nunca enviei a Pau Casals por desprezar os Beatles e afirmar que eran produto dunha moda sen importancia. Doéronme unha barbaridade as palabras do gran violoncelista catalán e creei un xornal co seu artigo recortado, e unha réplica persoal só para rebatelo.
Teño unha grande afección pola música, pero nunca recibín unha educación formal ao respecto. Unicamente escoitar e deixarme ir. Porén non tardei en advertir compositores que achegaron cambios, melloras ou contrastes á historia da música. Compositores que foron protagonistas dos distintos ciclos evolutivos e que abriron camiños. Fronte a estes, coñecín outros músicos que non se afastaron dunhas formas prefixadas e convertéronse nuns inmobilistas. Interesáronme os compositores que racharon moldes (J.S. Bach, D. Scarlatti, Mozart, Beethoven, Chopin, Mussorgski, Stravinsky ou Debussy, entre otros).
Comprendín pouco a pouco que a música clásica – a outra, tamén – non deixa de ser unha aventura plena de emoción e de gozo, unha viaxe de descubrimento que facemos durante toda a nosa vida.
Eu sigo viaxando a través dela. Hoxe en día a música clásica está cosida aos meus sentimentos. Se estou algo baixo, escoito a Mozart. Se ansío unha certa fondura, preciso de Beethoven. Se desexo respirar aires de tranquilidade, escoito a Chopin. Se quero voar polos ceos do grandioso, poño a Tchaikovsky. De todos os xeitos debo recoñecer que a música de cámara (en especial os cuartetos) é a que consegue que desafíe a liña que marca a comodidade musical. Non en balde penso que o cuarteto é o xénero musical de maior dificultade. Mais cando te deixas levar polo brío que despregan, ficas enfeitizado.
Os oitenta e tres cuartetos de Haydn e os dezaseis de Beethoven foron a porta de entrada para min neste xénero tan sedutor. Logo virían outros moitos para a miña satisfacción persoal. Porque, deben saber, que eu penso, tomo decisións, escribo, descanso a mente e libérome de tanta mesquindade que me rodea, escoitando música de cámara, en particular, e clásica, en xeral. Convídoos a que proben este elixir. Anímoos a que desboten prexuízos arredor de sonatas, arias e concertos de piano, violín, óboe ou violoncelo. A que respiren este aire sonoro, engaiolante, para sentir a súa vida máis amable e intensa. Non o dubiden.
E permítanme unha recomendación: estou a ler un libro fascinante. O seu título, Música, sólo música (Tusquets). Trátase duns atraentes diálogos entre o novelista Haruki Murakami e o antigo director da Boston Symphony Orchestra, Seiji Ozawa. Unha conversa ao longo de dous anos sobre pezas de música, directores e solistas. Comentan interpretacións, contan anécdotas e escoitan discos. Unha alfaia que fará as delicias de todos os amantes da música.
E non esquezan que a arte musical aloumiña millóns de seres de todo o mundo.
