Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

“Baixo terra hay un mundo descoñecido e importantísimo"

El biólogo Mauro Rivas cursa un exclusivo máster internacional sobre plantas y hongos en los Jardines Botánicos de Kew, que albergan las colecciones más grandes del mundo

El micólogo ourensano Mauro Rivas, en los Jardines Botánicos FdV

Los Jardines Botánicos de Kew, un tesoro que forma parte del Patrimonio de la Humanidad de la Unesco y conserva las colecciones más grandes y ricas del mundo, acoge cada año a un reducido grupo de jóvenes biólogos de todos los continentes para cursar un exclusivo máster sobre diversidad y conservación en colaboración con la Queen Mary University de Londres. Mauro Rivas Ferreiro (Ourense, 1996) forma parte de la promoción de este año gracias a una beca Barrié. Y en agosto defenderá un trabajo final sobre la enorme biodiversidad de hongos en Madagascar.

Los Jardines Botánicos de Kew FdV

La pandemia ha afectado en gran medida al plan de estudios y, finalmente, cancelado el viaje a esta gran isla del Índico, que es el broche final de cada edición. Pero el biólogo ourensano analiza los datos de ADN recogidos en expediciones anteriores. Y los resultados apuntan a la existencia de muchas especies endémicas de hongos:

“Traballo con 220 secuencias de Kew e, como mínimo, un 50% non se parece en absoluto a nada do que xa hai descrito”

decoration

Alí nin sequera empezaron a vacunar e ir agora mesmo sería totalmente irresponsable. É unha pena porque a viaxe é un dos factores principais para escoller o máster pero as circunstancias son as que son. Faremos no seu lugar unha estancia de prácticas nos xardíns botánicos de Wakehurt, no sur de Reino Unido, que forman parte dos de Kew. Non é o mesmo pero non nos podemos queixar”, admite.

Mauro Rivas en los Jardines Botánicos de Kew

Mauro Rivas en los Jardines Botánicos de Kew FdV

Las clases comenzaron en septiembre de forma on line y los quince alumnos llegaron a Londres procedentes de España –hay otro estudiante catalán–, Italia, China, Pakistán y Sudáfrica a finales de año. La intención de los organizadores era hacer prácticas en enero, pero el segundo confinamiento se lo impidió.

Aún así, Mauro dice estar “encantado” con la experiencia. “Os profesores fixeron un esforzo enorme para que non notásemos unha gran falta de contidos nin de prácticas nun máster coma este. É para quitarse o sombreiro”, felicita.

  • La universidad gallega perderá la mitad de los Erasmus por la pandemia

    El miedo a otro encierro y a las clases online reduce en un 53% los alumnos extranjeros y un 35% los que partirán desde la comunidad

Kew atesora desde 1759 más de 50.000 plantas vivas en sus 120 hectáreas de superficie y cuenta con un plantilla de unos 350 científicos que trabajan en colaboración con colegas e instituciones de todo el mundo en aras de la conservación global. En el ámbito de la micología hay tres expertas españolas y una de ellas, Laura Martínez-Suz, dirige el trabajo de Mauro en un laboratorio que se dedica básicamente a las micorrizas, la simbiosis que establecen los hongos con las raíces de los árboles.

El biólogo ourensano analiza los datos recogidos en Madagascar por la propia Martínez-Suz y otros investigadores. “É unha illa moi especial, que permaneceu moito tempo sen ser colonizada polos humanos e ten moitísimas especies vexetais e animais endémicas e únicas no mundo. E, polo tanto, era esperable unha biodiversidade igualmente elevada nos fungos. Tamén analizo as secuencias de ADN publicadas por outros proxectos, non só as de Kew, e tamén aí hai un 50% que non coincide con nada que xa teña un nome posto”, revela.

"Son un firme defensor de estudiar o que che gusta. E logo xa buscarás ti as saídas"

decoration

Su labor se enfoca en mayor medida a los hongos ectomicorrícicos: “O traballo está desvelando moita biodiversidade que está debaixo da terra, que non podemos ver cos nosos ollos pero que é clave. Estes fungos están asociados practicamente á todas as arbores do mundo, que precisan deles para poder vivir. E as prantas endémicas de Madagascar necesitan fungos endémicos de Madagascar. Son dúas cousas fundamentais en conservación”.

Esta asociación vital puede pasar inadvertida, sobre todo, cuando los hongos ya no producen su fruto visible, las setas. Por eso es tan importante que los aficionados a recogerlas respeten las normativas.

“Baixo a terra hai un mundo descoñecido e importantísimo. Se arrincamos as setas antes de que produzan esporas, os fungos non se reproducen e poden morrer de vellos sen descendencia. A árbore queda sen el, comeza a debilitarse e acaba morrendo. En Galicia, por sorte, temos unha lei bastante ben feita que regula un máximo de dous quilos por persoa e día. Pero hai moita xente que, por desgraza, non o cumpre e vemos que hai zonas que están deixando de producir”, lamenta

Él también salía con sus padres de paseo por el monte para disfrutar de la naturaleza y recoger algunas especies comestibles, pero no fue hasta la carrera cuando germinó su “paixón” por la micología.

“Descubrín a importancia dos fungos grazas á profesora de Botánica Marisa Castro, a micóloga quizais máis coñecida de Galicia e a miña mentora”

decoration

Además de asistir a sus clases, Mauro se matriculó en los talleres universitarios que el laboratorio de la experta organiza desde hace años y así se despertó su vocación: “Empecei como alumno en 2º de carreira e o ano pasado déronme a oportunidade de participar como profesor. Foi un momento moi bonito, de círculo”.

Inspirado por Castro, que se jubila este año en la Universidad de Vigo, él quiere seguir su investigación sobre hongos en Galicia: “Despois do máster regresarei para facer un doutoramento no departamento de Xenética, pero sempre asociado ao laboratorio de Marisa. Quero continuar coa labor que ela leva facendo pola micoloxía galega durante toda a súa vida”.

Mientras prepara su regreso, aprovecha su estancia londinense para visitar Kew: “Os xardíns son enormes, teñen moita historia e a súa extensión é inimaxinable. E os invernadoiros son espectaculares”, reconoce Mauro, que saboreó especialmente la sección dedicada a las orquídeas, por las que siente fascinación. “Son moi curiosas e teñen unha relación entre a botánica e a micoloxía moi especial. As súas sementes son tan pequenas e fráxiles que necesitan conseguir un fungo en canto saen para que as protexa e poidan xerminar. Sen el non poden sobrevivir”, revela.

Jardines botánicos de Kew FdV

Ahora que las restricciones en Reino Unido son menos duras, también aprovecha para estrechar lazos con sus compañeros de máster: “É unha pena non poder ir aos laboratorios, pero aínda así puiden coñecer xente e facer contactos. A botánica e a micoloxía son cousas moi específicas dentro da bioloxía e é moi bonito coñecer xente de todo o mundo interesada nestes campos”.

Mauro siguió el consejo de su familia y estudió la carrera que le gustaba, por eso anima a los alumnos que acaban de terminar la selectividad a actuar con esta misma filosofía: “A día de hoxe a bioloxía como ciencia ten poucas saídas, pero aínda así estou encantado de tela escollido. Son un firme defensor de estudiar o que che gusta. E logo xa buscarás ti as saídas. Todo o mundo ten que ter unha vocación e centrarse niso”.

Compartir el artículo

stats