O Castro Montaz, en pleno dominio granítico, está localizado no sector setentrional da Serra do Candán, en pleno val do río Deza, sobre o que é un dos mellores “miradores naturais” existentes. Esta característica non pasou desapercibida ao ollo dalgúns investigadores, como é o caso de Xulio Carballo, que consideraron este castro como un dos que tiña un dos maiores dominios visuais desta comarca. Desde a cima poden verse uns 17 castros (6 de Silleda, na vertente esquerda do río Deza, e 11 no concello de Lalín, na vertente dereita), nun ángulo de case 180º.
Pois ben, esta característica está, en certo modo, refrendada por unha lenda popular que sitúa na parte alta da súa croa (recinto superior) a denominada “silla do rei Mouro”. Segundo esta lenda, os antigos moradores do castro, os mouros, construiron un trono na cima do poboado, para que o seu gran rei puidera contemplar os vastos dominios que se podían ver desde a cima e as outras aldeas castrexas, tamén habitadas ao mesmo tempo.
A arqueoloxía puxo en evidencia que o Castro Montaz foi un dos que primeiro se habitou e iso quere dicir que, posiblemente, o hipotético rei mouro lexendario nunca puidera ver simultaneamente tal cantidade de castros, cos seus fogares, desde os que sairía fume case a diario, porque moitos deles foron posteriores ao seu fantástico reinado.
Na realidade existe unha concavidade natural de forma semicircular, no alto dun penedo, que se asemella a un trono real. Esta estrana forma é o resultado dun coñecido proceso de meteorización, que se desenvolve de forma bastante rápida, desde o punto de vista xeolóxico, nas vellas e erosionadas rochas graníticas. O seu proceso empeza pola formación dunha pozanca que terminará cortada e desactivada ao perder a capacidade de retención de auga, unha vez que queda aberta, na súa metade, por unha diaclasa ou fenda na rocha.
Pouco lles importou aos inventores de lendas o seu proceso de formación natural, porque resulta moito máis chamativo atribuir ese fenómeno a causas e traballos realizados polo home, o ocupador destes agrestes lugares.
