A poetisa, ensaísta e catedrática de Literatura de ensino medio Luz Pozo Garza morreu onte aos 97 anos na Coruña, cidade onde residía desde finais da década dos oitenta, segundo informou a Real Academia Galega (RAG).

A entidade lamentou o falecemento da académica, membro da institución desde 1950, tras unha longa enfermidade que non lle impediu publicar o ano pasado o que sería o seu último libro, Pazo de Tor, en homenaxe ás súas raíces familiares.

A RAG califica á decana da poesía galega (Ribadeo, Lugo, 1922) como "unha das voces esenciais das letras galegas da segunda metade do século XX, renovadora tanto na forma como na temática abordada". "O amor e a sensualidade foron dous constantes na súa obra, caracterizada por un fondo lirismo e o diálogo intertextual íntimo con tradición poética galega e universal", subliña. A iso, engade "a luz como elemento simbólico central", da que a RAG destaca que foi "outro sinal da identidade" desta autora.

Luz Pozo, licenciada en Filoloxía Románica nos anos 60 e profesora en institutos de Corcubión, A Coruña e Vigo, pertence á chamada Promoción de Ligazón, entre a xeración do 36 e a primeira de posguerra.

O primeiro escenario vital da autora foi o da Mariña lucense; despois, pasou a Guerra Civil entre Lugo e Marrocos, pois o seu pai foi encarcerado pola súa condición de militante republicano.

Publicou as súas primeiras creacións en As Ribeiras do Eo e, en 1949 viu a luz o seu primeiro libro, Ánfora, escrito en castelán, con grandes loas; en 1952 publicou o seu primeiro volume en galego, O paxaro na boca, lingua na que empezou a escribir definitivamente nos anos 70 cando publicou Últimas palabras/ Verbas derradeiras, sobre temas como o desamor, a soidade, a dor, a angustia e a morte.

A súa madurez poética chega nos anos 80, con máis dunha ducia de poemarios traducidos ao portugués, catalán, francés, inglés, alemán, xaponés, ruso e húngaro. Inaugurou a década Concerto de outono (1981), seguido de Códice Calixtino (1986); en 1992 publicou Prometo a flor de loto, adicado á memoria do seu compañeiro Eduardo Moreiras (1914-1991) e merecedor do Premio Miguel González Garcés da Deputación da Coruña.

Despois chegarían Vida secreta de Rosalía (1996) en homenaxe á obra da gran poeta galega que tamén protagonizou o seu discurso de ingreso na RAG como académica de número, con só 28 anos, con Diálogos con Rosalía.

Medea en Corinto (2002) e As arpas de Iwerddon (2005) son as súas primeiras obras de principios do século XXI, seguidas de As vodas palatinas (2005), Deter ou día cunha flor (2009), Sol de medianoite ( elexía á súa neta Natalia) ou Rosa tántrica (2016).

Ademais da súa obra, Luz Pozo Garza cofundou e codirixiu en 1975 con Tomás Barros a revista Nordés, e vinte anos despois

dirixiu desde a súa fundación Crave Orión.

Como académica de número da Real Academia Galega foi a segunda muller, tras Olga Gallego, en ocupar unha cadeira no seu pleno e a primeira en ter un posto de dirección, como vicesecretaria da entidade da lingua galega entre 1997 e 2001.

Entre outras distincións, recibiu a Medalla Castelao (1995) e o Premio Laxeiro (2013), e en xaneiro deste ano foi recoñecida como filla predilecta da súa Ribadeo natal, onde onte amosaban "pesar" pola súa morte.