Toda una vida dedicada a la salud mental

A finales del 94, entró por primera vez en un inmueble de Reveriano Soutullo para impulsar un proyecto que diera respuesta a los redondelanos con diagnóstico de enfermedad mental. Jaime Figueroa, cofundador de Lenda Saúde Mental, se jubila tras tres décadas peleando por el derecho a más recursos.

Usuarios y trabajadores de Lenda Saúde Mental junto a Jaime Figueroa, en el centro, ante la sede de la entidad redondelana.

Usuarios y trabajadores de Lenda Saúde Mental junto a Jaime Figueroa, en el centro, ante la sede de la entidad redondelana. / Marta G. Brea

Carolina Sertal

Carolina Sertal

En el mismo edificio en el que hace 30 años entró por primera vez para poner en marcha en Redondela una entidad que trabajara por el derecho a la salud mental de aquellas personas del concello con una diagnóstico grave, Jaime Figueroa apura sus últimas horas antes de la jubilación siendo fiel a aquel «activismo» de unos tiempos «duros» marcados por la precariedad y el nulo apoyo institucional, recordando que «cando creamos Lenda foi porque eramos necesarios. A parte diagnóstica estaba cuberta polos especialistas de saúde mental, pero os procesos de rehabilitación estaban en mans de ninguén. Existía unha lei na que se recollía que tiña que haber centros básicos, complementarios, de rehabilitación, centros de día, e daquela non había nada. Existían asociacións como Doa en Vigo ou Lar en Vilagarcía, e nós iniciamos ese mesmo camiño cara a rehabilitación porque non había ningún respaldo posterior tras o diagnóstico de enfermidade mental. E, hoxe, os recursos de rehabilitación de atención ás persoas con enfermidade mental grave, crónica e persistente en Galicia están en mans de asociacións».

Tras haber contactado con él sus amigas Pilar y Esperanza para iniciar lo que en la actualidad es Lenda Saúde Mental, y con el reciente debut de su hermana en un proceso de enfermedad mental, Figueroa se sumó en 1994 a un proyecto «importante» y que, en sus inicios, se caracterizó por un período de formación intensiva y continuada de los profesionales que empezaban a trabajar en la entidad, la precariedad laboral y salarial, e incluso importantes movilizaciones contra las administraciones, «porque ademais de ofrecer atención á saúde mental tamén existía a parte de reivindicar un maior apoio e o tratamento digno ás persoas diagnosticadas de enfermidade mental», cuenta el cofundador de Lenda.

Jaime Figueroa, cofundador de Lenda Salud Mental, segundo por la derecha.

Jaime Figueroa, cofundador de Lenda Salud Mental, segundo por la derecha. / Marta G. Brea

En este sentido, Jaime Figueroa recuerda que «inundamos a oficina de Manuel de Fraga con postais de Van Gogh e que polo reverso poñían: Non todos somos famosos e os que non somos famosos necesitamos que se nos atenda. Chegou un momento no que nos chamou o secretario persoal de Fraga para pedir, por favor, que non chegaran máis postais porque as repartimos para que de toda España as enviaran ao despacho de Fraga».

Tres décadas después, Jaime Figueroa contempla el camino recorrido «co cariño da distancia», pero reconoce que «foron anos de moita inestabilidade, non tiñas claro o día a día, se iamos ser competentes, procurando financiación e á espera de que a Xunta dera subvencións ou pendente de se as retiraban. Logo hai outra visión, que é a do traballo gratificante, duro en moitas ocasións, pero cunha compoñente humana coa que ás veces perdes a distancia terapéutica».

Inundamos a oficina de Manuel de Fraga con postais de Van Gogh que polo reverso poñían: Non todos somos famosos e os que non somos famosos necesitamos que se nos atenda

Con respecto a las patologías y el volumen de usuarios y usuarias, Figueroa explica que «as doenzas mentais cambian pouco, pero si mudan as persoas que as sofren. Antes atendiamos un perfil de personalidades distintas, de traxectoria vital, cultural e formativa distinta, e sempre maiores de 16 e menores de 60. Agora traballamos os mesmos diagnósticos, enfermidades psicóticas graves, pero varía o perfil, a media de idade é máis baixa, por exemplo». Asimismo, el cofundador de Lenda Saúde Mental señala que, en la actualidad, la entidad tiene capacidad para 11 personas en el centro ocupacional, financiado y concertado con Política Social, mientras que en el área de rehabilitación dan cobertura a 45 personas, añadiendo que «o nivel de ocupación é alto, rondamos o 90%, e fomos xestionando os ingresos de maneira que non temos lista de espera». No obstante, el trabajo de Lenda Saúde Mental se extiende a más población, ya que cuentan con programas de prevención de suicidio, de atención en el domicilio y otro de salud mental en el centro penitenciario de A Lama.

Figueroa hace balance «contento de participar en todo o proxecto dende o principio e de ver como pasamos de non ter nada a que Lenda estea consolidada, ver que isto segue agora que me xubilo, así que me quedo cunha tranquilidade total porque o equipo seguirá atendendo e apoiando ás persoas con doenza mental». Toca descansar tras 30 años al pie del cañón, pero este pilar de Lenda no fallará, ya que seguirá vinculado en la parte asociativa.

Suscríbete para seguir leyendo

Tracking Pixel Contents