Nigrán recrea unha imaxe centenaria

O Concello de Nigrán centra este ano o seu «Mes da Memoria» na figura de Sebastián Pena López (1885-1971), un mestre comprometido cos valores da Segunda República que exerceu en Parada e Vilariño. A iniciativa pretende resarcir a súa memoria, frecuentemente confundida coa do cabo Pena, gran represor da comarca, debido á coincidencia dos apelidos.

Pena foi un prototipo de mestre republicano, profundamente vinculado á educación pública e ao ideario galeguista, así como ao agrarismo local. A súa traxectoria destacou polo compromiso social e cultural, ademais de pola defensa da educación como ferramenta de progreso. «O seu apelido levou a que a tradición oral confundise a súa figura coa do gran represor da comarca, o cabo Pena. Queremos zanxar para sempre esta falsidade histórica e devolverlle o recoñecemento público que merece», subliña o alcalde de Nigrán, Juan González, historiador experto na Guerra Civil.

O primeiro paso desta iniciativa foi a localización dos alumnos que aparecen nunha fotografía de aula tomada o 3 de novembro de 1925 na parroquia de Parada. Na imaxe, destaca unha pizarra á esquerda do grupo co lema: «Una buena educación es un tesoro». O Concello fixo un chamamento á veciñanza para identificar á cativada que aparece xunto ao mestre, unha acción que busca vincular de forma directa á comunidade co seu patrimonio histórico.

Nesta liña, o rexedor posou recentemente no mesmo lugar da fotografía xunto ao seu neto, Juan Sebastián Sánchez Pena, e aos concelleiros de Cultura e Educación, simbolizando o inicio desta busca e a vontade de dignificar a figura de Pena. «Desde o Concello de Nigrán xa restauramos a memoria do mestre nacional asasinado o 12 de setembro de 1936 nas Angustias, José Vázquez Grela. Agora queremos facer o mesmo con Pena, amigo de Grela, quen sufríu unha dura represión. Queremos que as súas dúas fillas, que aínda viven, sexan testemuñas directas desta emenda», explica González.

Sebastián Pena exemplifica o modelo de docente da República: comprometido, socialmente activo e defensor da educación pública como motor de igualdade e progreso. Segundo o historiador Carlos Méixome, fundador do Instituto de Estudos Miñoráns (IEM), Pena foi perseguido pola súa ideoloxía durante o franquismo, pero, a pesar das dificultades, continuou vinculado á vida cultural da comarca.

Recreación da imaxe

Este ano, a fotografía de 1925 e a identificación do alumnado será o acto central do Mes da Memoria, previsto para o luns 3 de novembro, cando se cumplen 100 anos do día no que foi tirada. A cita contará coa presenza de familiares de Pena e dos nenos que aparecen na imaxe, promovendo un reencontro simbólico co pasado e unha recuperación colectiva da memoria local.

O alcalde Juan González resalta que esta iniciativa non só ten un valor histórico, senón tamén educativo e simbólico. «Trátase de reconstruír a memoria dunha persoa que representou o mellor do maxisterio republicano e ofrecer ás novas xeracións un exemplo de compromiso cívico e de defensa da educación como dereito fundamental», asegura.