Cando Javier García (A Illa, 1977) escribiu os seus primeiros poemas, durante a inesquecible primavera de 2020, o único que fixo foi deixar saír fóra del algo que levaba anos bulindo no seu interior. Quizais el non podía sabelo entón, pero aqueles versos que se ían encadeando eles sós os uns aos outros coa forza do inevitable non era un simple remedio pasaxeiro ao tedio do confinamento, senón unha forma nova de vivir con maiúsculas. Javier García, profesor e pedagogo, presenta este venres, 24 de xuño, día de San Xoán, “A voz do invísibel” (Editorial Medulia), un poemario que é o froito daquelas xornadas xa tan lonxanas nas que o Goberno deixaba saír á rúa unha hora diaria, despois da fase máis escura do confinamento, e nas que Javier García descubriu unha paixón que en realidade xa levaba moito tempo dentro del. A presentación do poemario é ás oito da tarde, no salón do plenos do Concello da Illa.
–Foi a pandemia o que o puxo a escribir?
–A necesidade de crear con palabras xa estaba dentro de min desde facía tempo, e sempre me interesou a literatura e a filosofía. Pero quizais esa necesidade estaba á espera dun espacio e dun tempo nos que puidese enredarme nela. E ese tempo chegou cando tiven tempo, co confinamento. Nese momento, vin que era o momento, e a poesía saíu soa. Ela chegou a min porque eu lle estaba facendo o camiño. E cando chegou deime conta de que me gustaba.
–Como foi a xénese do libro?
–Naqueles primeiros momentos do confinamento de 2020, nos que nos deixaban saír unha hora ao día, empecei a fotografar obxectos que me parecía que podían ter unha voz, como as áncoras ou algunhas árbores. E desas imaxes xurdían os textos,coma se fosen historias que estaban agachadas nos árbores, nos cons, na area, no aire, no mar... Outras veces era á inversa, e o poema aparecía antes que a fotografía.
"Sinto que son moito mellor persoa desde que leo e escribo poesía porque reflexiono máis sobre min mesmo e sobre o mundo que me rodea"
–E foi un namoramento fulminante.
–A poesía serviume moito para sacar fóra de min un pouco da vida que levo dentro, para romper esa armadura que todos levamos posta. A literatura axudoume moito porque foi capaz de sacar de min eses silencios e eses medos que levo dentro. Sinto que son moito mellor persoa desde que leo e escribo poesía porque reflexiono máis sobre min mesmo e sobre o mundo que me rodea.
–É máis feliz agora que, como vostede di, a poesía lle axudou a romper a armadura?
–Coa poesía furei a armadura, aínda que é certo que é moi difícil rompela de todo. Agora que publiquei o libro, e que o vou presentar diante dos meus veciños, dame un pouco de medo porque esas reflexións que ata o de agora eran só para min van pasar ao exterior.
"Sempre me fascinou a literatura oriental, e de feito agora teño en mente un libro de poesía chinesa clásica"
–A súa meta é publicar ou abóndalle con escribir.
–Para min, o gran valor da literatura é ser capaz de crear beleza a través das maneiras de contar. É algo que me fai sentir ben. Sentar a escribir e notar que as cousas van saíndo soas é para min un dos momentos máis pracenteiros que existen. A publicación para min é un premio innecesario. Neste caso animeime a publicar porque me animaron a min.
–O poemario está formado por haikús e tankas. De onde lle ven ese gusto pola literatura xaponesa?
–Foi unha escolla consciente. No pasado, xa fixera proxectos sobre literatura oriental e a “Poesía Mínima” de Helena Villar Janeiro é un libro que me encantou. Sempre me fascinou a literatura oriental, e de feito agora teño en mente un libro de poesía chinesa clásica.
–Unha particularidade do poemario que presenta o venres é que ten un fin solidario?
–Ao principio, os cartos que se obtivesen coa venda de exemplares ían ser doados á familia de Leo, o neno de Meis que está en Barcelona agardando por un trasplante de pulmón. Sen embargo, os pais do pequeno decidiron finalmente canalizar todas estas axudas solidarias a través da Federación Galega de Enfermidades Raras (Fegerec), de modo que os cartos se repartirán entre máis familias galegas que necesiten axuda por motivos de saúde.
Poemas e fotografías que falan de vellos cabos abandonados, da vida que pasa, de árbores tronzadas
Esta primeira peza literaria de Javier García está composta de preto de medio cento de haikús e tankas, dous tipos de poemas xaponeses que destacan pola súa brevidade e a forza das súas mensaxes, vinculadas a miúdo á observación da natureza ou a aspectos da vida cotiá. En cada páxina, o mestre e pedagogo arousán casa un texto e unha imaxe, nos que aparecen retratados desde un con de tres pés que se erixe sobre as demais pedras contra un mar e un ceo nostalxicamente grises, ata un improvisado cuncheiro ou dous piñeiros tronzados polo vento, un enriba do outro, como amantes alleos ao mirón humano que os está espiando. “A perspectiva/ do lugar da mirada/ muda sentidos./ Barco á deriva ou/ ceibo de ataduras?”, é un dos haikús que o lector atopará neste poemario, editado polo selo Medulia. “Falan os ollos/ calado mariñeiro/ Mar ancorado”, outro.
“Son poemas que incluso lle poden gustar aos nenos a partir dos doce anos, porque cun formato sinxelo como é o da poesía xaponesa poden ver que a poesía é algo máis que un xogo de palabras”, conta o autor. De feito, el traballou cos seus alumnos durante os dous últimos cursos co xénero da poesía, e viu que lles gustaba. “A narrativa permítenos viaxar a lugares que o autor preparou: pero a poesía lévate a dúas viaxes, á do autor e á túa propia”, reflexiona Javier García. “A poesía transpórtate ao teu mundo interior, permíteche unha reflexión máis persoal. O máis bonito da poesía é que tanto a túa interpretación como a do autor son igual de válidas”.
“A voz do invisíbel” é tamén un canto á fugacidade da vida humana e un reclamo para que abandone a súa soberbia e disfrute da sabedoría que o rodea, xa sexa representada nas engurras dunha pedra, semellantes ás dun rostro ancián ou dunha árbore caída que “lanza as pólas ao ar” coa desesperación de quen non quere morrer. “Sinais que marcan/ rutas biográficas/ xa transitadas/ Marcas que se esfuman/ pra futuras pegadas”, escribe García ao ver unhas pegadas aínda frescas na area dunha praia. Só queda preguntar de quen son eses pés, que ledicias, torturas, proxectos ou medos levaba consigo o camiñante.
