Durante os últimos 38 anos, Rosa Abuín foi unha das caras de prácticamente todas as reivindicacións laborais que se rexistraron na comarca do Salnés. Militante primeiro na INTG e despois na CIG, defendou na rúa os dereitos de moitos traballadores e sentouse á mesa en centos de negociacións, onde adquiriu fama de dura. Tamén se significou na loita política, chegando a ser membro do grupo de goberno de Vilagarcía polo BNG.
– Como chega Rosa Abuín ao sindicalismo?
– Pois cheguei desde unha empresa de materiais de construción e despois de sufrir problemas laborais. Estaba afiliada á INTG e a partires daí ... pois 38 anos liberada e loitando na rúa pola clase obreira.
– E por que a CIG?
– Ainda que tiven un achegamento á órbita do PCE, a miña ideoloxía sempre estivo vencellada co nacionalismo e, na época na que eu comecei no sindicalismo, a INTG era o único sindicato que había nesa loita e na de clase.
A miña ideoloxía sempre estivo vencellada co nacionalismo e, na época na que eu comecei no sindicalismo, a INTG era o único sindicato"
– Non debeu resultar sinxelo, nos anos 80, sendo muller e sindicalista sentarse a moitas negociacións.
– Non o foi non, estamos a falar dunha época na que imperaban as actitudes machistas. Eu non falaría de sacrificio, pero si de que tiven que facer máis esforzo para conseguir ser respectada nun mundo laboral e empresarial no que imperaban as leis do patriarcado. Estiven na Federación de Mar, Transporte e alimentación e adiqueime ao tema da conserva e, naquela época, foi moi duro traballar coas mulleres paa que se recoñecese o seu traballo.A sociedade entendía que ese traballo non merecía ser posto en valor, máis alá de ser un complemento para a economía familiar.
– Cambiou algo nesas tres décadas ou segue existindo ese machismo do que fala?
– Cambios houbo, pero o machismo nos centros de traballo segue aí. Quizais todos estes anos conseguimos que mudasen as formas e as palabras pero o machismo continúa instalado en moitos ámbitos laborais e os exemplos diso e que seguimos mantendo un bo feixe de reivindicacións que se facían daquela e que, cada vez, hai máis denuncias por acoso nas empresas.
– Cal sería a transformación máis evidente que houbo nestes 38 anos?
– Agora hai moito máis diálogo, hai unha negociación que pode ser máis ou menos complicada ou dura, pero a patronal entende que debe sentarse cos sindicatos, que temos unha función moi importante dentro das empresas. Antes non nos deixaban entrar nin a falar con eles e moito menos cos traballadores. Tiñamos que facer as reunións fóra das empresas, nos bares. Afortunadamente, iso mudo bastante. O que non cambiou tanto é o tema laboral, dereitos que conseguimos estanse perdendo, dereitos que custara moito acadar.
– Cales serían eses dereitos?
– En cada reforma laboral, sexa do PP ou do PSOE, podes facer unha lista moi ampla: diminuir a indemnización de despido, quitar salarios de tramitación, descolgues dos convenios colectivos, reformas das pensións... O sindicalismo ten que ir pola vía de volver a recuperalos. Tamén se está tendendo a unha recentralización da negociación colectiva, cando sindicatos como a CIG entendemos que debe existir un marco galego de relacións laborais para defender os dereitos da clase traballadora galega.
– Que nos levou a perder eses dereitos?
– As políticas que os sucesivos gobernos fixeron a nivel laboral. Quizais tamén que os traballadores nos deixamos ir e que se nota moita máis pasividade á hora de loitar, cos traballadores moito máis apáticos que cando eu empecei, seguramente polas decepcións que a política deixou na clase traballadora.
– Desas críticas non se libran os sindicatos.
–Eu tiven sorte de estar na CIG, que seguimos ocupando a rúa e sendo reivindicativos na defensa dos dereitos dos traballadores, pero outros sindicatos a nivel estatal institucionalizáronse moito e déronlle as costas á rúa. Tamén hai un factor moi importante que é que á dereita interésalle criminalizar e desprestixiar o sindicalismo para desactivar unha sociedade combativa. É daí de onde veñen comentarios como “son todos iguais”.
– Cando comezou a traballar non había nin ordenadores, ...
–Tiñamos que facer todo nunha vella máquina de escribir. Cando chegaron os ordenadores tiven que facer dous cursos de actualizaicón., cando íamos á Inspección de Traballo, en Vigo íamos en tren A verdade é que as cousas mudaron moito a nivel infraestruturas, para mellor.
“Gustoume ser concelleira porque impulsei proxectos que transformaron a miña cidade, pero non son política”
– Nestes 38 anos quedoulle algunha espiña pendente?
– De cambiar algo de todo o que pasou, cambiaría o ocorrido con Alfageme. Eran tres empresas con fábricas no Grove, Cambados e Vilagarcía e poderían estar funcionando hoxe perfectamente. Fíxate que falamos de algo que ocorreu hai 15 anos, pero estou convencida de que, se o Igape e a Xunta tivesen actuado doutra maneira, esas tres fábricas estarían abertas, creando traballo nunha comarca cun índice de paro moi alto. Había un comprador e estaba todo feito para que se quedase coa empresa no concurso, pero a mala xestión da administración provocou que non se acabasen salvando e que pechasen.
– E unha victoria?
– Desas penso que houbo moitas en diferentes sectores, porque sempre estivemos na rúa e cos traballadores e iso levounos a conquerir reivindicaicóns que semellaban utópicas cando as comezamos. Por falar dalgunha recente, que inda tivo certo balbordo mediático, a sinatura do convenio da conserva. Negociouse ben e acadamos un convenio que mantén poder adquisitivo e axústase a tasa salarial ao IPC. Tamén se conseguiu empezar a traballar na eliminación da fenda salarial entre homes e mulleres. Conseguiuse a cláusula de revisión salarial que, no pacto social entre sindicatos e patronal co Goberno fálase de eliminalo.
– Ademáis de sindicalista tamén acabou sendo concelleira.
– Durante catro anos, pero sentinme moito mellor na miña faceta de sindicalista. Que conste que moitos proxectos que impulsei como a reforma da praza de abastos, Vaibike, Chill Out ou a ordenanza de terrazas, que resultou complicado levala a cabo, foron innovadores para este Concello e aínda perduran. Gustáronme eses catro anos por poder sacar proxectos que axudaron a transformar a miña cidade, pero a min a vida política non me gusta. De feito, só estiven catro anos e non volvín a intentalo.
“Este 1 de Maio vivino con moito menos estrés”
– Despois de 38 anos de reivindicacións, o pasado 1 de Maio debeu ser unha xornada un tanto estrana para vostede.
– Non te creas, vivino practicamente igual, coa diferencia de que non fun detrás da pancarta e libreime de carretar os megáfonos nin as bandeiras nin nada polo estilo. É unha forma máis cómoda de vivilo, pero estiven reivindicando todos os conflitos que hai na rúa, pero con moita máis tranquilidade, sen estrés nin preocupacións.
– Vexo que a vea sindicalista non desaparece con facilidade.
– Pois non, segue moi viva. Estar deixando a actividade directa non significa que non se apoie aos compañeiros nas loitas que sexan necesarios, pero sempre desde a solidariedade, non desde a responsabilidade. Deixei moitos amigos e compañeiros no sindicato e, ainda que estea retirada, non vou pechar a porta se algún me ven pedir consello ou necesita unha axuda, e máis nalgo como é a defensa dois dereitos dos traballadores.
– Como se levou co empresariado estes 38 anos?
– Buf. Ao principio moi mal. Date conta que cando ía por alí xa poñían caras e dicían “xa está aí a da INTG”. Ao principio custou moito traballo facerlle ver ao empresariado a necesidade de contra cun comité na empresa, que era algo que a beneficiaba en moitos ámbitos, especialmente á hora de resolver conflitos. Ao final, creo que un bo número deles, pese a discusións eternas e moitos cabreos, acabaron por ver en min a unha persoa dura nas reivindicación, pero capaz de dialogar e chegar a acordos. De todas formas, non deixan de ser empresarios, evidentemente, e eu non deixaba de ser sindicalista. Defendemos intereses que unhas veces poden coincidir, pero que na maioría das ocasións son contrapostos.
