Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

O home e o mar

Museo da Pesca e da Salga (Salgadeiras de Moreiras, O Grove)

Pola súa situación e historia salazoneira, un dos lugares máis fermosos do Grove, Punta Moreiras, foi o elixido para acoller o Museo da Salga, inaugurado en 2007 tras unha coidada restauración dos edificios que foran antigas fábricas de peixe. No exterior pódese coñecer paso a paso o proceso de salgadura da sardiña, mentres que a nave principal acolle unha exposición permanente de carácter etnográfico sobre as artes de pesca e a historia mariñeira do municipio.

Esta enseada, desde finais do século XVIII ata mediados do XX, foi un importante asentamento da industria de salgadura. No edificio máis antigo, de acceso gratuíto, explícanse a través de paneis todos os procesos que se realizaban nesta conserveira. A edificación máis moderna consta dun embarcadoiro e nel exponse a colección permanente dividida en diversas seccións: pesca e marisqueo, carpintería de ribeira, motores mariños e primeiro instrumental electrónico, salgadura e tonelería, conserva hermética e redes e cordelería.

Entrar neste museo é mergullar na cultura marítima de Galicia. No percorrido aparece unha prensa de algas, utilizada no Grove hai varias décadas co obxectivo de convertelas en abono ou como fertilizante. Pódense ver todo tipo de obxectos relacionados co mar, ademais de embarcacións como as típicas dornas e bucetas, moi escasas xa, unha procedente de Muros e outra de Ferrol. Na instalación áchase o esqueleto dunha dorna e outra que está completa, pero sen pintar, para que os visitantes coñezan paso a paso o proceso de construción da carpintería de ribeira. O público coñece igualmente o proceso de carenado, que proporcionaba protección contra as filtracións de auga e mais o desgaste da madeira polo contacto coa humidade e o salitre. Para realizar o revestimento mesturábase resina de piñeiro, xofre e sebo animal.

Pode verse tamén un motor Lores, ideado e construído por Cristóbal Rubirosa para o empresario conserveiro Francisco Lores, en 1957. Motores con proxección internacional foron os Ayón, creados en Noia entre 1914 e 1994. Tratábase de motores diésel que chegaron a venderse en portos de toda España e mesmo en Sudamérica.

Outra sección das Salgadeiras de Moreiras está dedicada ao encascado de redes e cabos. Ata os anos 70 do pasado século estas artes confeccionábanse con materiais de orixe vexetal que podrecían en contacto coa auga do mar, de modo que se encascaban para fortalecelos. Nunha caldeira de cobre con auga doce engadíase cortiza de carballo ou piñeiro ( casca) e tanino. Mergullábanse os aparellos neste líquido, empapándoos de tinta e deixándoos cocer durante polo menos unha hora. O proceso servía tamén para camuflar redes, nasas e cordas, xa que a súa cor clara inicial esvaecía. Tras a aparición dos derivados do petróleo, a actividade de encascar quedou en desuso.

Neste museo da vida e oficios do mar existe outro importante apartado, o dedicado á industria conserveira, xurdida no XIX en Nantes, en Francia. A finais deste século substitúe á salgadura, chegando a existir no Grove unhas oito fábricas de conserva.

E nun concello de mar e tradicións non podía faltar un espazo dedicado ás famosas colareiras. Tras a apertura do Gran Hotel da Toxa, en 1907, comezan a chegar os primeiros turistas, e é nese mesmo momento cando se comercializan os colares elaborados con cunchas de mar. Esta artesanía alcanza o seu auxe nos anos setenta, momento no que se tinguen os caparazóns de diferentes cores. Foi tan importante que, durante a postguerra, moitas mulleres puideron dar para comer á súa familia con este oficio. Era común utilizar os colares como troco nos ultramarinos.

Tamén no exterior

  • No ano 1991, a primeira vez que na Festa do Marisco se expoñían crustáceos vivos en acuarios e redes e antigos apeiros, empezou a desenvolverse a idea da creación dun museo da pesca. O Concello do Grove, a través do seu Plan de Excelencia Turística, encargou o proxecto museográfico ao biólogo mariño José Luis Escalante González e o proxecto para a restauración dos edificios ao gabinete de arquitectos da localidade formado por Carolina Álvarez Míguez e David Cacabelos Rico. Punta Moreiras áchase fronte á bocana de O Porto de Meloxo e ofrece ao visitante a posibilidade de observar o continuo movemento de embarcacións e outras faenas marítimas. Comprende, ademais, o Esteiro de Moreiras, enorme areal que descobre coa baixamar e é frecuentemente visitado polas mariscadoras. A intención no deseño deste espazo museístico foi que a orografía da contorna formase parte do seu discurso, acondicionando para iso as áreas exteriores. Construíuse un miradoiro de madeira enfronte a O Porto de Meloxo, que descansa sobre os restos dunha terceira salgadeira, e engadíronse grandes pezas, como unha caldeira de vapor do barco "Hidria II", a autoclave dunha antiga conserveira, grandes áncoras, esculturas relacionadas co mar, o esqueleto dun galeón das rías e un pesqueiro de doce metros co seu motor Barreiros e aparellos de navegación.

Compartir el artículo

stats