Con produción da Xunta de Galicia, na Cidade da Cultura estase a expor unha amplísima panorámica da obra e vida do grande fotógrafo galego José Suárez (Allariz, 1902 - A Guarda, 1974). Un proxecto que conta cunha montaxe deseñada por Alfonso Penela e coa publicación dun atractivo catálogo que reproduce as obras de José Suárez, alén de amplísima documentación, e que vai acompañado de textos de Juan Manuel Bonet, Alberto Martín, Manuel Sendón e Xosé Luís Suárez-Canal, estes dous últimos, comisarios da exposición, que realizaron unha completa, e en moitos puntos inédita, aproximación á figura e á obra do fotógrafo alaricano.
José Suárez é a figura de referencia na fotografía realizada por galegos nos anos da República e no longo exilio da posguerra. A el débense -xunto con Carlos Velo no cinema- os intentos de crear unha imaxe galega, liberada dos tópicos costumistas. Ambos, para Luís Seoane, recollerán "da realidade galega a verdade da vida dos nosos labregos e mariñeiros e a súa mentalidade, imprimindo á súa obra unha alta forma estética pola calidade e autenticidade da fotografía dos exteriores que reflectiron coa cámara". As palabras de Seoane podemos estendelas ao ámbito universal, aos máis diversos mundos fotografados polo fotógrafo galego: América, Xapón; Sudáfrica, o Mediterráneo ou La Mancha.
A obra de José Suárez hai que situala nos parámetros do documentalismo, sempre desde un fondo respecto co medio, lonxe de calquera afectación mais cun extremo rigor formal.
A súa posición a respecto do traballo fotográfico cómpre inserila dentro das tendencias que nos anos vinte e trinta se espallan polos Estados Unidos e Europa, a chamada Nova Obxectividade, que pretende tocar temas variados, examinar rigorosamente o ser humano, o mundo, os obxectos e a natureza, procurando unha grande nitidez na imaxe.
Suárez realizou, nesta liña formal, nos anos trinta, series de temas galegos: traballos, oficios, festas, entre as que se pode salientar os da "Romaría de San Vitoiro" (1933) no seu concello natal de Allariz.
En 1935-36 realiza a serie "Mariñeiros", que precede á rodaxe do filme Mariñeiros (1936), que non pode rematar en Galiza debido ao comezo da Guerra Civil, que o vai levar ao exilio por mor da súa posición ideolóxica nitidamente de esquerda.
Na Arxentina Suárez mantén estreitos vínculos cos intelectuais do exilio e abre a súa obra a novas temáticas, mantendo a pulcritude e rigor formal que o caracterizan, como nas series dedicadas á Pampa e a Patagonía ou en "Nieve en la Cordillera" (1941), sobre as montañas andinas, un exemplo perfecto desta paixón analítica que caracteriza a fotografía de Suárez. Da Arxentina vai, en 1950, para Punta del Este, Uruguai, onde rexenta a librería El Yelmo de Mambrino, de nome nitidamente cervantino.
Cómpre salientar a súa xeira xaponesa, país no que vive entre 1953 e 1955, como correspondente de prensa, e do que fica engaiolado, tendo como resultado fotografías que seguindo as pautas da súa produción teñen un certo ar poético, na evocadora beleza das paisaxes e dos tipos físicos representados.
Título: José Suárez. Uns ollos vivos que pensan
Artista: José Suárez
Comisarios: Manuel Sendón e Xosé Luís Suárez-Canal
Local: Cidade da Cultura, Museo Centro Gaiás, Santiago de Compostela
Até o 27 de marzo de 2016
O retorno
- En 1959 volve a Galiza seguindo o seu labor fotográfico, retomando os temas do campo e mariñeiros, e tamén fotografa a cidade de Compostela.En 1965 realiza as súas fotografías sobre La Mancha o que lle serve para conseguir un importante encargo da editora inglesa Cassell, para a que vai realizar unha serie sobre a festa dos touros, publicada co título de The Life & Death of the Fighting Bull.As fotografías realizadas en La Mancha caracterízanse unha presenza lumínica de forte intensidade, precisión e claridade que vai parella a unha minuciosa preocupación coa situación de todos os elementos da escena, coidando dunha forma moi especial as poses, as olladas e as expresións e as arquitecturas.En xeral, ao conxunto da súa produción pódeselle aplicar o que Fernand Leger dicía en 1923 a respecto da beleza do fragmento, cando se refería a que había que captar o valor plástico dos anacos da vida e dos obxectos comúns. Este sentido e esta captación é perceptíbel en moitas das fotografías de Galiza, América, Xapón ou La Mancha, nas que se pode observar a paixón pola natureza e pola análise do home e o mundo que o rodea. Son todas fotos que evidencian a vontade de comprensión da relación do seu humano real coa vida, transmitindo as súas arelas e toda a complexidade vital. Nelas percibimos o que Eduardo Blanco-Amor sinalaba das súas fotografías, a captación afastada do tópico e a plasticidade da súa linguaxe fotográfica, na que o emotivo está presente, pero sempre dosificado, delineado.Estamos, pois, perante unha mostra imprescindíbel que recupera unha figura central da modernidade estética galega do século XX.
