Chéganos o novo libro de Oriana Méndez (Vigo, 1984), O que precede a caída é branco, gañador do XVII Premio de Poesía do concello de Carral. Trátase do terceiro poemario da nosa autora, despois de Derradeiras conversas co capitán Kraft (2007), que tivemos oportunidade de comentar neste mesmo suplemento, e Cero (2011). Adiviñamos entre os tres as afinidades e as desemellanzas. Obviamente persisten unha serie de características comúns que liga as obras: unha certa narratividade, un discurso marcado pola precisión lingüística e un sentimento de angustia perante o devir dun mundo cada vez vez máis sórdido e alleo. Agora a poeta distorsiona a linguaxe con enorme coraxe, xa desde o inicio: "O noso nome é/corpos para a caza, así nos chaman". A quebra da sintaxe provoca no lector pequenos golpes de concepto, estímulos para seguir lendo, estratexias de lectura imprevisíbel. E isto é absolutamente relevante diante da plenicie dalgúns textos poéticos que pululan por aí que fatigan os lugares comúns. Por iso son de agreceder versos que conteñen unha exactitude sentimental notoria que apreciamos especialmente nas enumeracións: "o sol, a brancura que fondea no frío/a resurreción ficticia do que non acontece".
Tampouco escapa á nosa autora o aforismo poético: "En calquera lugar, o arrabalde/ é sempre un accidente". Que trata de reproducir a estrañeza perante o tumulto inexplicábel que é o mundo: "nas casas que nos fai elementos de fisura". Aquí intuímos xa un dos temas recorrentes do volume: o esgazamento da dor e os sentimentos rotos. O corazón non é inmune a estes golpes, mesmo os que proveñen da inxustiza dun orbe laboral inhóspito, acaparado pola explotación: "Sendo a brancura quen anuncia/este reparto desigual/das feridas". O sufrimento pode que non nos faga máis sabios, mais, desde logo, pode facernos invulnerábeis. Por iso a irritada indignación pode facerse proclama da insurxencia, urro de rebeldía: "polo curtido quebrado de quen só/se ten a si mesmo e de si unicamente/as mans". Non por casualidade e si por causalidade, este fragmento aparece no poema dedicado a Margaret Thatcher, verdadeiro ídolo dos sicarios do neocapitalismo.
No libro tamén asoma o seu fuciño a enfermidade, o sufrimento orgánico. Unha doenza que non impide a lucidez ou o reciocinio e que nos avisa traxicamente da nosa condición efémera no cosmos: "amencen as ventás abertas/no pozo público/na visión azul das/arterias/aquel hospital estéril". Interfere violentamente no corpo o anuncio da súa disolución, na pel das inocentes: "son errantes almadrabas azuis/os nosos ollos que non dormen". Fermosamente entón un verso desvela esta certeza.
MÉNDEZ, Oriana, O que precede a caida, é branco, Ed. Espiral Maior, a Coruña, 2015, PVP. 13 ?
