"Valentín Paz-Andrade, Galiza como tarefa" é unha exposición que pretende mostrar a traxectoria vital do avogado, escritor, xornalista, político e empresario a quen se dedica este ano o Día dás Letras Galegas, coas súas luces e as súas sombras, segundo o seu comisario, Xosé Díaz Arias de Castro, para mostrar un "Paz-Andrade enteiro", tal e como el fixese na súa biografía "Castelao na luz e na sombra". Díaz Arias destacou de Paz-Andrade a fidelidade ás súas ideas, a súa curiosidade, a súa independencia e a súa visión internacionalista, e recoñeceu a dificultade de realizar unha exposición sobre unha figura tan polivalente. "Tivemos que afiar moito o coitelo –recoñeceu onte– para diseccionar a súa traxectoria".
Esta disección tradúcese na mostra que se exhibe na sala de exposicións do Centro Cultural Novacaixagalicia en Vigo ata o 8 de xullo e que percorre a vida e obra de Paz-Andrade, un dos pais do Estatuto de Autonomía de Galicia, a través de 25 seccións, con paneis explicativos e obxectos persoais. Entre eles, a máquina de escribir pregable Coroa coa que escribía nas súas viaxes; os seus últimos lentes de lectura; impresos; obras da súa colección de arte galega -con pezas de Laxeiro, Colmeiro, Isaac Díaz Pardo, Arturo Souto, Urbano Lugrís, Cunqueiro, Camilo Nogueira...-; a súa toga; o seu pasaporte e libro de familia; bosquexos e exemplares de "Industrias Pesqueiras" ilustrados por Maside, Sobriño e Ribas, unha portada do diario "Galicia" do 27 de setembro de 1923 coa autocaricatura de Castelao, medios que dirixiu; escritos gobernativos como o que en 1943 lle prohibe asinar os seus artigos, mesmo en "Industrias Pesqueiras"; libros; cartas; figuras de arte popular e folletos de países que adquiriu durante as súas viaxes como experto da FAO a distintos países latinoamericanos, obxectos todos cedidos pola viúva do homenaxeado, Piar Rodríguez Prada, e o seu fillo, Alfonso Paz-Andrade para esta exposición, organizada pola Fundación Luis Seoane.
Moito falouse, como recoñeceu o propio Alfonso Paz-Andrade do seu pai este ano, que asegurou que o homenaxeado foi un "inmenso universo", tan cheo de matices, que é difícil alcanzalos todos. "O Días dás Letras Galegas ten para todos un carácter de descubrimento de Valentín, mesmo para min", recoñeceu o seu fillo, quen tamén destacou del a súa capacidade de recuperación. "Nunca perdeu a esperanza de que Galicia fose mellor", afirmou.
Luis Seoane definiu moi ben o que significou Paz-Andrade para Galicia nunha carta que lle escribiu a finais dos sesenta: "Testemuña e actor da historia de Galicia". Nesta misiva, o artista e amigo, que publicou e ilustrou varios dos seus libros, animáballe a plasmar por escrito a súa experiencia vital, recordou o presidente desta fundación, o alcalde da Coruña, Carlos Negreira. A súa vida ao servizo de Galicia e de Vigo, cidade onde se estableceu Paz-Andrade, tamén foi o trazo que destacou o alcalde de Vigo, Abel Caballero, quen engadiu: "Este ano, ocupa o lugar que lle corresponde. Unha Galicia dende a modernidade e o progreso é o legado que nos deixou". E en similares termos expresouse o presidente de Novacaixagalicia, Julio Fernández Gayoso: "Paz-Andrade é un modelo de compromiso ao desenvolvemento e modernización da súa terra natal".
"Un home humilde"
A súa viúva, Pilar Rodríguez Prada, que tamén estivo presente na inauguración da exposición recoñeceu, tras escoitar os discursos, que ao seu marido lle tivese satisfeito a homenaxe, aínda que tamén se abría sentido abraiado. "Síntome moi contenta e agradecida, e el tamén o tería estado, tamén aínda que ten un poema en que di que se traballou día e noite pola súa terra non foi para gañar honras", recordou a viúva, que engadiu que o que máis a emociona son as mostras de cariño da xente da rúa. "Fálase moito del, pero o que non se sabe é que era unha persoa aberta a todos, tolerante e respectuoso con todas as ideas. Podo arrepentirme de moitas cousas que fixen na miña vida, pero non de ter casado con el", afirmou.
