O mundo cambiou moito nos vinte e sete anos que transcorreron dende que se estreou Río Bravo. O bloque soviético esboroouse; o concepto de que a cultura galega debía ser dignificada por unhas institucións públicas que velarían por ela, tamén. Daquela, Chévere era unha compañía nova, audaz e irreverente que desafiaba os códigos da escena e instauraba unha nova estética afastada do academicismo e firmemente enraizada na cultura popular. Hoxe, Chévere -con trinta anos de experiencia e con case todos os recoñecementos aos que unha compañía pode aspirar- non é aínda o Centro Dramático (Nacional?) Galego, pero pouco lle falta.
Aquela nova forma de facer non só demostrou que podía funcionar, senón que atoparía un eco inmediato entre a audiencia. Con seguridade, Chévere é unha das compañías que máis deron a batalla polo público sen baixar o listón do risco artístico e da ousadía escénica. Falar dun verdadeiro teatro popular no noso país ten que pasar obrigatoriamente por observar como a compañía elixiu responder á realidade que a arrodeaba en cada momento.
E, en principio, a fórmula tampouco parece tan complicada: Río Bravo é unha parodia de western que bota man de todos os tópicos do xénero para, distorsionándoos a base de recursos extraídos do cine e do cómic, crear un relato bastante disparatado que aproveita para burlarse de todo. Pero ese espírito lúdico convértese aquí nunha reivindicación dun enxeño crítico que ensina a ver a realidade doutro modo, nunha invitación a exercer o dereito de opinión sen perder o bo talante e a xovialidade.
Neste sentido, os de Chévere non perderon frescura (e a actualización do final da obra para darlle a perspectiva de xénero obrigada está aí para demostralo). Talvez iso sería o mellor que se podería dicir deles se non fose porque gañaron en sabedoría escénica tanto como para sentar as bases do que podería ser o musical galego: unha banda sonora moi afastada do edulcoración sentimental (aquí o recordo forzoso para Fran Pérez) e que se relaciona cunha idea brechtiana: "Os esmoleiros son xente pobre. Queren elaborar unha grande ópera, pero a falta de medios obrígaos a facer o que poden". E fano cada vez mellor.
O relato, que se sitúa entre a viñeta e o cine mudo pasado pola peneira do spagetti-western, está ateigado de achádegos e de ideas, ou sexa, de vida. O humor non é sempre orixinal, pero o conxunto ofrece unha visión do feito escénico, do encontro co público, que transcende o detalle para se transformar nun manifesto que, visto en perspectiva, proporciona argumentos para valorar o que foi a historia da nosa escena nos últimos trinta anos, para avaliar a parodia como axente creativo imprescindible na articulación do teatro galego contemporáneo. Quizais esta visión estea un pouco tinxida de nostalxia, pero non debemos esquecer que a representación se enmarca dentro da celebración das tres décadas de existencia de Chévere.
Nesta circunstancia, non ten demasiado sentido esmiuzar a obra, que queda finalmente como un pretexto para a (auto)homenaxe. O importante é constatar o valor da proposta, a actualidade do proxecto, o acerto de aquela aposta que aínda agora merece o aplauso entusiasta do público.
