Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

Campesiñas de Meira que sobresaíron no século XVIII

Manuel Uxío desvela dous documentos históricos dun pago a unha muller por unha filla e dunha multa por fiar en día de festa

Mulleres traballando na industria de Conservas A Guía, nos anos 60. // A.C. Nós

Nun primeiro lugar, saliéntase un convenio de apartamento entre Pedro do Paso e Dominga de Meira datado o 14 de setembro de 1714 diante do escribán de Teis, González de Otero, e depositado no Arquivo Histórico de Pontevedra; a causa foi:

"? que ellos han tenido cópula carnal el uno con el otro de cuyo ayuntamiento se hizo preñada la otorgante y parió una niña que le pusieron por nombre Adriana por cuyo motivo pretendía que dicho Pedro do Paso se casase con ella sobre que pretendían tener pleito y litigio. Y considerando dichos otorgantes que los tales pleitos son muy costosos y sus fines dudosos, se convinieron y ajustaron entre ambos otorgantes de que dicho Pedro do Paso haya de dar y da a dicha Dominga de Meira así por razón de su honor y virginidad, como por la de criar a dicha su hija, por tiempo y espacio de un año, que ha de empezar a correr y contarse desde hoy, día de la fecha, hasta ser fenecido, trescientas y cincuenta reales de moneda de vellón ?"

Con este singular convenio, dos que eran escasos no antigo réxime, Dominga obtivo do pai da nena, por unha soia vez, a cantidade de diñeiro descrita, equivalente ao salario anual dun traballador da época; por tal motivo, comprométese baixo xuramento:

"? a Dios Nuestro Señor y a una Señal de la Cruz que formó con su mano derecha? en ningún tiempo ni en ningún tribunal le pedirá ni reclamará cosa alguna, ni impedirá que dicho Pedro do Paso se case con quien le pareciere, sin hacer en razón de ello ni de repetir otra cosa alguna contra el sobredicho por la razón de haberle desflorado, haber parido de ello y criazón de dicha su hija durante dicho tiempo?"

Pasando a unha acta da visita pastoral que no ano 1724 fixo a Meira o arcebispo compostelán, D. Miguel Herrero Esgueva, custodiada no Arquivo Diocesano de Santiago, pódese ler nela o seguinte:

"Que ninguna persona trabaje los días de fiesta, ni de noche tenga en su casa hiladas ni otro motivo de concurrir hombres y mujeres, ni los molineros consientan de noche en los molinos a hombres y mujeres si no que a unos y otros los despidan al anochecer, pena de un ducado por la primera vez y de dos por la segunda, para la lámpara del Santísimo; y la tercera, dé el cura aviso para enviar ministro y tomar más severo castigo..."

Polo que se constata no libro de contas da confraría do Santísimo Sacramento, o párroco de Meira cumpriu máis dunha vez co mandato arcebispal de perseguir ás fiadas; deste xeito, no ano 1726 cargou a seguinte condenación no libro de contas da Igrexa de Sta. Baia:

"Mas se le hace cargo de treinta y dos reales en que condenó el cura a una mujer que ha hecho una hilada, y a los padres de las mozas que asistieron a ella; y a la que la hizo en un ducado, y a las mozas que hilaron y vinieron a ella, a cada una en un real, que fueron veintiuna mozas".

Saíulle caro á pobre muller que deixou a bodega da súa casa para que fiaran as 21 mozas de Meira; o curioso é que non multaron a ningún mozo pois, o normal era que a esas xuntanzas acudiran varios homes para cantar e bailar con elas, contar contos, etc.

Un terceiro caso aparece nun protocolo notarial depositado no Arquivo Histórico de Pontevedra; por medio del, 42 homes cabezas de familia de Meira, decidiron o 30 de agosto do ano 1725, na presenza do escribán de Teis D. Jacinto González Otero, darlle poder a dous deles para que, representándoos a todos, comparezan diante dos:

"?Gobernadores y oidores de la Real Audiencia de este Reino o ante otro cualquier Juez y Tribunal y den queja contra María Meira, Pascua Piñeiro, María de Verdeal, Ángela Álvarez, Dominga de Meira, María Piñeiro, Juana Piñeiro y otras personas que tienen el oficio de panaderas y son vecinas de esta dicha villa y coto sin que en él quieran vender ningún pan del que cuecen y lo transportan a vender a la Villa de Vigo y a otras partes, dejando a los naturales sin abasto y además de ello compraren el maíz a los vecinos que lo venden y a otras personas, todo en grave daño y perjuicio de los pobres naturales que compran el pan como son los otorgantes y otros muchos, dándole subido precio, para que pidan que dichas Panaderas no pasen a vender dicho pan a la dicha Villa de Vigo, ni a otra parte sino que lo vendan en esta dicha villa y coto..."

Esta escritura mostra como sete mulleres emprendedoras de Meira, nunha época dominada polos homes, foron capaces de xuntarse para sacar o maior rendemento posible do seu traballo; deste xeito, non tiñan que depender economicamente dos pais, irmáns ou maridos.

Tres exemplos históricos do longo camiño percorrido polas mulleres, neste caso da parroquia moañesa de Meira, para conseguir os mesmos dereitos que os homes.

(*) Investigador de Moaña

Compartir el artículo

stats