Dorinda Biéitez Cardesín, nada en Loureiro (Forcarei) alá polos anos 20, foi, na flor da súa mocidade, unha muller moi fermosa: crespo cabelo negro e ollar ben combinado. A súa beleza comparábase, no seu tempo, á de Carolina de Valga, a Bela Outeiro, icona sexual da Belle Époque.

Dorinda, orfa de ambos os dous pais, forxou dende ben cedo a súa condición de supervivente.

Cara á metade do século pasado, naquela concorrida feira de Soutelo, o Misiegho, célebre tratante de porcos, presentoulla a Francisco Cerdeira Xil (1884-1957), director dunha das bandas de música de Cerdedo, enviuvado da súa primeira muller, Filomena García Leiro, asemade, irmá do chorado crego, don Fernando.

Francisco Cerdeira Xil, consonte lemos no indispensábel As bandas de música de Cerdedo (2010) de M. Campos Toimil, foi o máis avantaxado músico que agromou do feraz alcouve cerdedense: Cónstanos que, de todas as bandas existentes de Cerdedo, foi a de Cerdeira a que incluíu no seu repertorio as composicións máis difíciles e complicadas (páx. 153) [...] Musicalmente falando, Francisco era un home brillante (páx. 155).

Francisco namorouse tolamente de Dorinda. Casaron, residindo en Cerdedo en cas do músico, sita no rueiro de San Pedro, ao pé da estrada xeral.

Ben pola diferenza de idade dos cónxuxes, ben polo esgrevio carácter de Cerdeira, ben polas extravagancias de Dorinda, o matrimonio nunca gozou da harmonía e afinación que o mestre rubricaba na dirección orquestral.

Francisco Cerdeira e Dorinda Biéitez quixéronse ao seu xeito, mais quixéronse con paixón.

Cerdeira morreu na cama, afectado dunha doenza cardíaca. O zapateiro, que abandonara a subela para erixirse no meirande compositor da Terra de Montes, faleceu un 10 de abril, tras voltar da angueira de cobrador dos dereitos da Sociedade de Autores. Desgrazadamente, non se conserva partitura ningunha do mestre, tan só o testemuño dos contemporáneos.

Francisco Cerdeira foi soterrado no cemiterio de Cerdedo, baixo unha ruda lousa. Lembran os veciños a Dorinda, virada do sentido, acudindo día tras día ao camposanto. Recorda a veciñanza a viúva deitada enriba da lápida, sumida nun monólogo recorrente. Dorinda apegaba a orella á fría pedra e, entre bágoas, berraba inconsolábel: Fálame, Francisco! Fálame, Francisco!

Pasou o tempo, devalou a mágoa e abalaron as excentricidades. Dorinda, malia que esvaída a louzanía, seguía conservando o seu donaire engaiolador. Tivo Dorinda aínda dous pretendentes, nativos do veciño Portugal. Senllas relacións, fugaces, intranscendentes. Os namorados non deron o talle e foron vítimas do minguado xuízo da muller. Disque, no seu delirio, mesmo defenestrou un deles e, así que o chimpou da ventá para á horta, axiña o foi acudir, facéndolle as curas moi amorosiñamente.

Case cumprida a década dos 60, cadrando co asfaltado da estrada xeral, exhibíase Dorinda perante os obreiros empoleirada nunha esqueira. Ao tempo que destellaba a casa, arengaba as cuadrillas do piche, concluíndo sempre os seus sermóns coa expresión lapidaria: Somos de la carretera!

Cando por vez primeira escoitei a historia de Dorinda e a fondura filosófica do retrouso "Somos de la carretera", comprendín que non había mellor xeito de describir o rol que nos toca desempeñar no teatro da vida. Formula Dorinda, coa sublime lucidez dos loucos e a podente intuición dos iletrados, o tópico literario do Homo viator, sobre a humana condición de camiñantes, xa antes rendibilizado por Dante ou Machado. Así mesmo, evoca o tópico do Pulvis sumus et pulvis reverterimur, verbo do poder igualatorio da morte, tirado do libro da Xénese. Mágoa dun solfexo acaído do mestre Cerdeira.

Falou Dorinda. Somos aves de paso. É hoxe e non é mañá. Este mundo aquí a quedar. Non somos nada. Cerdedo é, inexorabelmente, da "carretera", y al volver la vista atrás se ve la senda que nunca se ha de volver a pisar.