Acaba de conmemorar España os anos da fundación do actual réxime político. Este, chamado da Reforma, da Transición ou da II Restauración, produciuse mediante o consenso de múltiples forzas ocultas e visibeis: banca e grande capital, políticos do franquismo, políticos dun partido antifascista que loitara (carrillistas), políticos dun partido antifascista que non loitara (PSOE), monárquicos, Igrexa Católica, Exército e forzas represivas, nacionalistas cataláns de Pujol, idem vascos do PNV. En realidade, o factor aglutinante foi o Departamento de Estado dos EEUU, que viña preparando este coctail e formato para España desde o chamado "contubernio de Munich".
Ningún partido nacional galego partipou coma tal na transición e os seus pactos, aínda que o piñeirismo apresurouse a subir ao vagón derradeiro polo cal recibiu grandes prebendas, das cales hoxe gozan os seus herdeiros dinásticos. O único político presente nos pactos da Transición como nacionalista galego foi Valentín Paz Andrade, a proposta principalmente do PCE eurocomunista. Convén lembrar que houbo en Galicia grande campaña contra a constitución, vastamente silenciada pola prensa. A UPG, e organizacións propias, pediron votar "non". O PGP (independentista) reclamou a abstención activa. En 1978 votábase monarquía con presos políticos na cadea e sen garantías un texto de pé forzado. Formáronse os Comités Contra a Constitución abstencionistas (CCC), cuxa campaña culminou nun mitin memorábel no cine Roxy do Toural (Teis). Os oradores conectaron co pobo disidente e cantáronse as estrofes da Pandeirada da Constitución: "Non quero Constitución/ que me veña de Madrid,/ quero unha Galicia Ceibe/ e tamén te quero a ti./ E tamén te quero a ti,/ miña rosiña rosada,/ quero mar e quero vento/ non a Patria encadeada/. Por dicir Viva San Roque/ prenderon o meu Antón./ Inda pena na cadea;/ Abaixo a Constitución". Os resultados, en Galicia, non foron brillantes para os constitucionalistas.
A pesares de controlaren todos os medios de cumunicación e de non existir internet alternativo á oficialidade, a abstención foi demoledora e aínda houbo aquí e acolá por toda Galicia unha boa sementeira de "nons". Os que quedamos fóra da "cidadela constitucional", como dixera o intelectual carrillista con moita graza, pasamos a non ter rostro público. Isto ocorría en 1978. En 1980 o nacionalismo galego independentista, organizado en Galicia Ceibe, volvía á cadea, e só agora é que se albiscan espectativas dunha mudanza real.
