Querida Elvira: coñecinte ¿lembras?, cando organicei unhas xornadas arqueolóxicas en homenaxe ao teu pai, o mestre Florentino Cuevillas, don Floro. Foi coa Fundación Vicente Risco, no ano 2006. Xa dende aquel momento, mellor debería decir naquel preciso momento, nunha mesa camilla da túa casa da rúa Santo Domingo que compartiamos con Luis Martínez-Risco, iniciamos unha amizade que, bioloxicamente, durou ata esta primavera, ata abril deste 2013. Tristes momentos que difícilmente esqueceremos os teus amigos.
Antes de 2007 eu xa sabía de ti, xa me chamaba atención aquela muller que paseaba veloz, áxil, polas rúas do seu -do noso- querido Ourense, do que ti, Elvira, es parte inseparable.
Aí vai a "filla de Cuevillas", pensaba. Sempre impecable, guapa, de punta en branco, todo a xogo cun sorriso que aínda facía máis grande esa mirada intelixente que só tedes os que sodes quen de aprender algo todos os días, os que non perdéchedes a inocencia de sorprendevos coas novas que nos brinda o coñecemento.
A partires de entón, compartimos moitas actividades, especialmente as que organizabamos coa Fundación Vicente Risco. A túa presencia sempre se deixaba notar, porque iniciabas con moita facilidade áxiles diálogos e formadas conversas. Cando asistías a conferencias ou presentacións de calquera tipo, rematabas facéndote amiga dos poñentes, cos que despois mantiñas conversas e correspondencia pola túa conta, sen necesidade de nós. En temas de amizade, sempre sumabas, nunca restabas. Así eras, Elvira. Por iso a xente te quería. Te quere. Te queremos.
Lembro, con especial cariño, unha visita que fixeches con nós ao castro de San Cibrán de Las. Subías e baixabas polas ladeiras do xacemento arqueolóxico, por firmes ben difíciles de andar, cunha axilidade pasmosa. Sen que te deras conta -penso- quedaba sempre detrás de ti, por medo a que tropezases. Iso nunca ocorreu. Ao contrario, permitiume comprobar a túa axilidade en terreos difíciles, a túa excelente forma física. O teu espíritu de camiñante, polos camiños de Galicia e do Coñecemento, así, con maiúsculas. Mens sana in corpore sano.
Ata non hai moito tempo, tres meses, visitábasme con frecuencia no meu lugar de traballo, o Departamento de Arqueoloxía do Concello de Ourense, interesándote polas nosas actividades cotiáns e, sobre todo, polas cousas arqueolóxicas que ían aparecendo na cidade. Eu -perdoa, Elvira- inevitablemente lembraba a don Florentino, e evocaba os seus fermosos textos sobre a nacemento da cidade. Ás veces saiamos a algún solar no que se estiveran a facer escavacións arqueolóxicas. Aínda sorrio cando bromeabas dicindo que a figura de Afrodita representada no camafeo das Burgas, era a avoa de Calpurnia Abana. Certamente é difícil esquecer a túa mirada diante dos traballos e os restos recén exhumados. Tamén a túa relación, sempre exquisita e cordial, con todo o equipo que estaba a traballar naquel momento. Despois de escoitar a uns a e outros, soltabas a andanada de preguntas. Nada se che escapaba nin quedaba para outro día.
A última vez que estivemos xuntos foi no Centro de Interpretación das Burgas, que visitamos cun grupo de amigas e amigos que viña contigo. Logo tomanos un café no Liceo. Aproveitando a ocasión trouxéchesme unhas píldoras homeopáticas porque, dicías, "dende que te conozco sempre andas medio acatarrado". Así eras, Elvira, non perdías detalle de calquera cousa que lle puidese pasar, ocorrer ou afectar aos teus amigos.
Ti Elvira, tiveches luz propia, máis alá da moita que adorna ao teu apelido. Mostrando sempre un orgullo pola figura do teu pai, ti tiveches o teu propio espazo e lugar, o teu sítio entre nós. Esta noite mirarei ao ceo para buscar esa luz entre as estrelas.
agora que non me podes rifar, como antes facías cando tentaba tratarte con ese respecto que ti irradiabas, aproveito para despedirme da gran señora que sempre fuches: ata sempre, dona Elvira. Un bico moi grande.
(*) Arqueólogo municipal
