Escribía na fin de semana pasada dos sucesos de Irán. A medida que a miña columna progredía, representábanseme na memoria uns lonxanos acontecementos que tiñan tamén aquel país como teatro. Lembraba os días nos que os servizos secretos norteamericanos e ingleses promoveron un golpe de estado que, derribando o goberno do autor Mosaddeq, apoderouse aló do petróleo. Era o ano 1953 e, eu, un adolescente que discutía a actualidade política en Pontevedra, logo dunha valente intervención en clase de xeografía feita polo noso profesor Francisco Cerviño. Discutía con Juan Vidal Fraga, meu compañeiro de pupitre, mentres dabamos paseos Rúa da Oliva arriba e abaixo.
Digo que recordei con forza a Juan Vidal Fraga a finais da semana pasada. Eu non sabía que naqueles mesmos intres el estaba a morrer.
Chegou Juan cos seus pais e irmáns desde Cambados para establecerse nunha bela propiedade rural próxima a Pontevedra, non me acorda se situada na parroquia de Tomeza ou na de Marcón. Era moi novo pro algo había nel de precoz e avanzado á súa idade. Fumaba por cachimba (fíxoo durante toda a vida) e era temíbel adversario nas tardes chuviñentas diante do taboleiro de xadrez, digamos que no Moderno.
Juan conversaba admirabelmente, sempre cortés, cos que se movían en territorios ideolóxicos distantes dos seus. Desde moi novo, Juan Vidal Fraga sentiu paixón polas ideas, especialmente pola filosofía da historia e pola teoría política. A pesar de padecer unha xordeira grave durante toda a vida, o noso amigo esforzábase en ouvir o que lle diciamos e nunca renunciou á polémica de altura intelectual. Dito todo isto, eu agora evoco a biblioteca.
Aínda el andaba de pantalón curto e xa era lector e bibliófilo, dúas inclinacións que non cadran sempre xuntas. En épocas pasadas había en Galicia moitos alfarrabistas de vello, orientados na súa maioría ao libro en rústica e non ao libro antigo de calidade. Eu sempre recordarei o Juan Vidal Fraga na do libreiro que abría as súas portas diante das arruínas de San Domingos. Coido que o meu amigo gastaba, de rapaz, a totalidade da paga paterna en libros vellos e tabaco de picadura para a paipa. Ao cine ía pouco e aos bailes nada. Sobre esta base, Juan foi formando unha espléndida biblioteca centrada nas áreas do seu interese. Logo, unha vez licenciado en Dereito pola facultade compostelá, a súa biblioteca incrementouse cos libros necesarios para o exercicio profisional á aos que se sumaron os procedentes do despacho do seu pai, que levaba o mesmo nome e apelidos ca el: Juan Vidal Fraga.
Procedente dunha familia de varias xeracións de avogados en Cambados, o noso amigo, curioso e ben escoitador de estorias de familia e locais, perpetuou unha rica crónica noticiosa de xentes e sucedidos, da política e da vida privada, de toda a capital e provincia de Pontevedra. Ligado familiarmente a Ramón Cabanillas, Juan diume preciosas noticias da orixe e vida do noso grande poeta, noticias que logo a investigación e os documentos foron corroborando. Poñamos un exemplo da súa curiosidade: cando nos anos cincuenta os nosos poetas (Cunqueiro, Castroviejo, os Álvarez Blázquez, Celso Emilio) decidiron inventar o viño de albariño, xa Juan Vidal Fraga sabía todo sobre tal caste de uva e poido informarnos a cerca das súas particularidades. Especialmente Juan combatía o mito incipiente da orixe renata destes bacelos.
Juan era bon, de ideas profundas, serio no razonamento, humilde e orixinal nas conclusións teóricas ás que chegaba logo de longa meditación e debates. Para min, Pontevedra vai ter menos luces de sabedoría e lealtade despois da morte de Juan Vidal Fraga. E agora á lembranza de Juan únese a do noso grande amigo Remigio Nieto González.
