A Xan Bouzada, in memoriam

de Galisteo, a Alberte Fernández Campo

e a Fernando Domínguez Leal.

Finou hai xa unhas semanas Xan Bouzada. Non asistín a ningún acto de homenaxe porque xa hai tempo que non me gusta que me vexan chorar en público, e eu son un indivíduo de bágoa sincera, pero posto a chorar, interminabel. Decidín agardar, sempre o fago, a que as cousas do amor collan o seu tempo, e que a nostalxia da vida arrebatada dun amigo querido e admirado, tan novo coma min que ando nos cincuenta e tantos, se peneiren ben para que poida eu comprender os días, o noso inexplicabel sentido da existencia e esa cousa traidora e caprichosa da morte. Se non asisto aos actos fúnebres é porque odio ser fotografiado a carón dos cadaleitos e das bágoas, porque prefiro morderme as tristuras nunhas noites curtas, como tantas, refuxiado no insomnio e na lembranza. E non escribo para el que xa se foi, escribo para dar testemuña do meu dó, para ser solidario no afecto con todos os que quixemos e queremos a Bouzada.

Xan Bouzada, de privilexiada e precoz intelixencia, podería ter acadado no mundo da Socioloxía o que quixese, no mundo figurón o que arelase, no mundo das publicacións con fotografías nos xornais provinciais e os suplementos, das entrevistas nas radios e na televisión, incluidos os informes semanais, todo o que (quizais non o fixo por brincadeira) quixese demostrar. Pero neste Xan, sociólogo, de formación pétrea e segura, xa non penso. Penso no amigo que se nos foi, ao quen coñecín aos trece anos, que tanta dor me dera cando abandoara, como alumno, o Instituto Santa Irene para ir estudar a Lugo. Do Xan Bouzada que volveu, para gran ledicia de tantos, e para escarmento de certos profesores, o Bouzada do dente rompido, de barba precoz, da ironía, do cariño, das conversas nos Chucos, o Xan Bouzada bacilón cos curas no Instituto, sagaz, sabido, serio, a acariñar a meixela propia, con aquel rictus irrepetibel dun sorriso que comezaba ao principio do discurso e nunca remataba porque dominaba a verba e as situacións. A el, a Santi Ventosa Muras, a Lúa, a Picho, a Servando Gómez-Aller, a Lolo Domínguez Leal, ao meu querido Isacito Roura Maestú, a Josemari González Alegre, a Colorín, e a tantos outros e outras, víctimas da morte morrida, a miña homenaxe de amor, e un oco imperecedoiro na memoria. A Xosé Humberto Baena Alonso, bautizado, que non alcumado, por aquela profesora, a señorita Castro, que nunca esquecerei, como o "príncipe chino" ou "o poeta", doce compañeiro inesquecibel co que tantas cousas compartín, na lembranza das súas libretas cheas de flores que representaban a paz, porque era tenro, inxel, e soñador, e, quizais por selo, morreu de morte matada, a miña lembranza eterna. Desde aquí réndolle a miña homenaxe en carne viva, e non acougarei até que a súa causa sexa revisada, como a de Bóveda, como a do meu avó, como a de tantos e tantas que deron a vida pola liberdade. Entón, cando así sexa, no nome de Bouzada, esparexerei as follas das miñas libretas da infancia polos ares, como quen esparexe as cinzas dos seus mortos, e comezarei a rir cando me sobreveña o insomnio.