Noticia das oito da mañá emitida pola radio: "Arestora os especialistas van investigar se o crime foi motivado por asuntos paixonais ou se detrás de todo este problema subxaz unha trama provocada polo trafego e consumo de drogas". Arestora. Emocoinoume este adverbio de tempo. A Xustiza é tan efectiva que, nese intre preciso, ás oito da mañá, xa andaban reunidos os investigadores para desenvurullar a madexa do crime. Agora, na radio e na televisión xa non se di agora, senón arestora, neste intre, neste preciso momento. Polo tanto, todo funciona ao segundo. E arestora, agora, nos medios de comunicación en lingua galega, esa lingua de só mil setecentos anos de existencia, máis ou menos, que oprime ao idioma cervantino, e que só e se emite nun dez por cento, tamén máis ou menos, contando todas as emisoras de Galiza, seguen existindo os mesmos ignorantes censores da lingua, mal estudados ou, como moito pouco sensíbeis. Tanto ten que o sangue se troque de xénero (aceptei as explicacións dun importante responsabel verbo deste asunto, pero ao cabo comprobei que só tiña razón eu: segue o anuncio dicindo que donemos a sangue, e que a miña sangue xa a tes), ou o mel, ou mesmo o leite que mamamos; os xogadores de futbol, malia que o denunciei en moitas ocasións na prensa, realizan a xogada estratéxica desde un curruncho e non desde unha esquina do campo á que todos os galegos chamamos córner. Arestora entendo porque os equipos (en Portugal, equipas) galegos andan a velas vir nas clasificacións: teñen un chollo engadido, enviar o balón desde escondrijos ou lugares retirados. O Celta sácaos desde Castrelos, e así lle vai. Mais, daquela, ¿porque falamos dos penaltis ou lles chamamos norais aos soportes metálicos inconfundíbeis nos que se amarran os cabos das embarcacións? Saberán vostedes que o norai chámase así porque a fundición destes peculiares elementos facíase en Norway, Noruega para entendernos, e así figura ben resaltado nestes elementos, e que os penaltis son penas máximas de orixe inglesa, e que a palabra córners é tan digna e normativa como dicir futbol. O que non son dignos idiomáticamente son os saques de curruncho porque son unha inmensa parvada idiomática diferencialista, sen sentido, como se dicir esa estupidez fixese máis importante ao pobre futbol galego actual que non ao de Ibarreche, Pedrito, Las Heras ou Herminio, Canario, Téllez, Abel, Rivera ou Suco daquela segunda división de primera.

Nunha época da miña vida padecín unha estrita censura idiomática, case pueril, por parte do Ente da Televisión Galega na que, por certo, nos seus corredores, cafeterías e salas non se falaba nin unha palabra no noso idioma. Escribía eu entón uns guións para un programa infantil que viñan de volta inzados de tachóns de cor vermella porque se subsituían palabras como guai, moi de moda naqueles anos entre os nenos e nenas, por sinónimos de estrito e normativo diccionario. Maruxiña, que era guai, e convidara a outros nenos ao seu cumpreanos, a pasalo chupi (outra das palabras da xerga infantil daquela época) trocábase porque Maruxiña era moi boa rapaza e convidaba aos compañeiros a divertírense, cun infinitivo conxugado. A súa nai, esposa dun vago (preguiceiro), preparaba unha merenda despois de pasar o ferro, ou sexa, planchar.

Arestora, mentres as esposas pasan o ferro, os homes preguiceiros seguen a ver na televisión os saques de curruncho dos seus equipos preferidos. Nada cambiou. Mais arestora todo se fai arreo, como arreando, cando arreo, antes, significaba (segundo don Eladio Rodríguez González, autor do mellor e nunca superado Diccionario da Lingua Galega) "sucesivamente, sen interrupción, sempre". Arestora na TVG e na Radio Galega significa algo así como cando se di en castelán a lo bestia, "traballaron até esgotarse, facendo forza, arreo, arreo, ou "é un home que traballa arreo, e iso pode pasarlle factura". Eu traballo arreo, agás os sábados e os domingos. É a miña obriga, e a única factura pásama Facenda, como debe ser.

Non sei quen é o/a censor/a que dicta as normas idiomáticas de moda para a radio e a televisión. Só observo que mentres arestora e arreo, no intre (instante) no que pasamos o ferro ou outros sacan de curruncho, este idioma opresor, o galego, imposto nas cidades, nos comercios, no ensino, contra as xentes de ben, contra a cultura, aniquilador de Cervantes, que resta oportunidades aos opositores, que só ten uns centos de anos de asentamento en Galiza, un idioma co que é dificil ligar nas discotecas, que non se parece nada ao inglés, vai paseniño domesticándose e trocándose en algo menos bárbaro. As fricativas xa, xe, xi, xo, xu volven ao seu estado natural que é o sa, se, si, so, su, tal como se indicaba no catón. A nasalización de unha, por fin se relaxa e xa se di una. As vogais se reducen na súa apertura, como no inglés, á procura da economía da linguaxe, en cinco vogais, tamén ao xeito español para ledicia de certos ensinantes. que andan preocupados pola invasión idiomática dos galegofalantes. E, tamén paseniño, a xerga touriñá, aínda que o seu creador -non o dubido- confíe no significado das palabras que pronuncia, vai reducindo todo o da ciudá, á fraternidá e á libertá, porque iso de rematar en -ade, como frade, ou asemade, é un gasto inútil de sílabas.

A bisavoa dos meus fillos, a avoa Antonia, de Fontei, parroquia de A Rúa, xa falecida, xamais puña a Televisión Galega porque non a entendía. Falaba ela o galego máis sutil, fermoso, perfecto e doce que escoitei na miña vida. Era intelixentísima, activa, vital, e, por enriba da súa deliciosa cabeza era sabida, unha cualidade superior á da intelixencia á hora de enxergar e comprender os sentimentos humanos. Non só falaba un galego marabilloso senón que creaba palabras e facía as máis deliciosas comparacións entre a súa experiencia e a do resto dos mortais. Escoitala era un pracer porque era a viveza mesma da lingua e a sabedoría da vida. Sempre estará no mellor recuncho do meu corazón. Cantaba coma os anxos, ou mellor ca estes seres descoñecidos que segundo din cantan moi ben, porque era un anxo humano, imaxinativa e creadora, e entendía perfectamente as letras das tonadillas de Manolo Escobar e todo canto se lle ofrecese desde a beira de Alfredo Landa. Na súa tele en branco en negro (onde o avó Manuel o seu home, outra bondade dos meus recordos, despois dun traballo esgotador no campo se relaxaba) só se vía a primeira canle da televisión, porque a Galega non a entendían. Arestora, malia as súas ben dotadas cabezas, teriano moi peor. ¿E todo por que? Seguramente porque o galego, segundo din certos hipócritas está absorvendo arreo todo o espazo lingüístico dos mortais de ben e rematando co castelán, e porque nos medios de comunicación só falan os cabalos do curro da Valga e non os de pura raza española ou inglesa, como debería ser para chegar de primeiros nas carreiras.