Tras estes resultados eleitorais botei sapos e cóbregas e así foi como recunquei na miña teima polos sapos. Lembro aqueles eternos anos da neneza onde o nadal durava un mundo e meu pai contava ás vezes cousas incriveis porque o val de Pazos (que aínda tiña concello proprio, o de Serantes, e non o de Ferrol) era un mundo rural e pechado dende o Castiñeiro até mesmo Mandiá.

A única comunicación que tiña co mundo eran as corredoiras lamacentas por onde meu pai zoqueava para estudar na escola obreira da naval. Unha escola de ferrer i guardia máis a avangarda ca de hoxe. Eran tempos de República. Logo veu a noite de pedra e o carro daquel Caldoso teimudo que ía até o areal de Ponzos a procurar o batume do mar, a xebra, aqueles argazos para estercar...tivo que levar a bandeira de España e aturar os controis da garda civil. E houvo fuxidos e homes que se agochavan na corte, so do leito das vacas e livros de poemas que meu pai levava no peto agochados para lles ler na casa, daquel asasinado alcalde, Alexandre Porto Leis.

A galena que meu pai fixera para escoitar nas noites a radio pirenaica e cuia antena chantara no máis outo, naquel primeiro eucalipto que seu padriño trouxera das Américas como un progreso e que resultou ser o meirande desastre ecolóxico dos montes galegos. O lambirón, o envelenador das augas, o lambón dos ríos que xa andava a fazer das súas nos alicerces do Pazo de Oca por terras da Estrada.

Aquel mundo rural fermoso e rexo que aínda conservava as redes comunais nas xeiras, con sabias menciñeiras como a sota de bastos que dava tanto esconxuros como bulsas de ervas e cornos de vacaloura para curar as bieitas marelas. Aqueles barcos de madeira tallados a navalla cos que meu pais se fazía á mar nos seus soños á sombra dos ameneiros que bicavan o río da Sardiña. E sempre auga, o mundo era auga de riba e de baixo e de redor. Auga en estado puro. A brétema outoniza debuxava as saias sen pernas da Compaña polo Carvallal e aló enriba, onde a Crus do Piñeiro, meu pai corría, entre o lusco e fusco, por medo a se atopar coa pelengrina, ese can enorme de ollada de lume que a todos puña medo na Terra de Cas.

Nos días sollosos ou naqueles en que o arco da vella apuntava co seu tesouro mítico á casa dalgún veciño de Moscarelle, meu pai tiña algo de lezer enzoufando as zocas nos prados enchoupados ou devalando pola encosta naquela bici de madeira coa rodas de radios desparellos, cara a mesta fraga do Menáncaro. Aínda no existía o escolleito Clube do Croio onde os casineiros ferroláns, aqueles que se bulravan dos nenos labregos como meu pai alcumándoos de paletos, deran en remedar aos ingleses da machina e o filispín cun clasista clube de campo no mellor do rural pero de costas a el. E o muíño moía nas augas comunais. E medrava o pan de sapo e os roibos careixós. Croavan as ras na balsa e os sapos nouturnios seguían a cantar cro cro entre as luciñas dos vagalumes. Meu pai corría a beber cunha folla de verza na fonte da Sapa e o silenzo do mundo e a beleza da terra co marmurio do vento e os urros das baleas de Ponzos que chegavan na noite para os azeites das lámpadas, acalmava os corazóns e irmandava os espíritos. A pesares dos pesares, dos escribáns, dos capeláns e daqueles avogados das silveiras que deixavan ás familias a pedir por portas.

Hoxe albisco o val de Pazos inzado de chaletes de alleos feitíos, abetumado de estradas de escalestri para unha nefasta concentración parcelaria que non levou a ningures. Albisco a fraga do Menáncaro aínda cobizada polos especuladores de todas as raleas e a frieza dos veciños. Unha asociación veciñal esmorecente cun enorme local baleiro e cementado sen sombra nin prados para deitarse a parolar, a merendar, sen castiñeiros nin carvallos onde fazer os magostos...Un camiño do Souto coa recente lembranza dun vedraño castiñeiro talado para chantar rañaceos horizontais e céspede artificial onde os veciños van e veñen en carro sen se dar fala. Un mundo triste e robotizado, de présas e imaxes espelladas en pantallas. Un mundo onde os pés xa non poden tripar a lama nin enzoufar as botas. Un mundo de nenos que nunca viron unha ra e de vellos señardosos que nunca tiveron un Nouturnio de Curros meditando cun sapo na inxustiza dos homes.

Supoño que o grande escritor galegoportugués Miguel Torga, se vivira, botaría de menos a Bambo, aquel magoado sapo que fora espetado e de barriga para o ar deixárao, aquel menino mau de natureza, a espernear ao sol. Máis sorte tivera o sapo do poema de Crecente Vega con aquela morte rápida tras estortillalo a roda dun carro que pasava.

Quen recorda hoxe aquela oración do sapo dos Cómaros Verdes do poeta Iglesia Alvariño con aqueloutro sapo tan humano que non tiña máis cobiza que un alpendre de sombra e de luar para cantar. E un carreiriño de vagalumes polas hortas vizosas do reino?