Hoxe meus curmáns enviáronme unha columna de X.L. Méndez Ferrín en Faro de Vigo onde fala dos que escribimos na sección Cartas ao Director dos xornais de papel. Hónrame coa súa lectura e aprecio. Que lle guste come escribes a un dos grandes (estou certa de que el vai ser o nobel de literatura das nosas letras) é perigoso porque corres o risco de crelo e botar a durmir, cousa na que xa abondo. E non sempre que durmimos soñamos ou lembramos o soñado.

Coñecín literariamente a Ferrín nun tempo serodio. Tiña xa tragado e tíñanme indixestado non poucos literatos de curral, deses que comen o penso regalado e cacarexan uns ovos líricos e prosaicos ao gosto do consumidor. Tiña fervido moito sangue en birra cando caeu nas miñas mans Con pólvora e magnolias. Son dunha xeración que non tivo o galego nin como materia marxinal do curriculum. Sentarame ben chorar nesta noite porei Irlanda Vilanova dos Infantes dúas rosas no Ferrol de ferro e os teus ollos infideles no gume do crepúsculo... e fiquei prendida, cicais unha fita verde... comesta pola intriga de quen eran eses ollos infideles. O misterio dun poeta senlleiro que no cumio da liorta sanguenta ergue un corazón afervoado! Lírico e épico na roda do tao. Ferrín non fai escolla enleando a realidade real e a soñada! Esa alusión a Irlanda, á irmanciña dourada, ás orixes do poeta social de meu pai, Curros, a Amador e Daniel nesas rosas... e a meu Ferrol de ferro, esquecido no noroeste de todos os noroestes.

Nunca fun quen de declamar reclamo a liberdade pró meu pobo sen me arreguizar! Esa imaxe cinematográfica da nena de seis anos nacida en Basilea que cantou para el a Internacional en galego fica para sempre retida no meu lembro e axudoume a encamiñar na encrucillada da carosa conciencia galeguista. Foi por iso que, no ano 1999, na feira do libro de Ferrol, sen cartos para mercar a súa última obra, eu apunteille Con pólvora... para que mo adicara. Lembro que me mirou cun sorriso de magnolia estantío pola descuberta de seu clásico e do meu atrevemento. Xa recuperado escribiume: moi cordialmente a Iolanda estes vellos poemas. Con tempo de vagar demorei no Perceval, no Amor de Artur... esa prosa requintada, que diría Herminio, o grande pedagogo que partillou mocidade con el nos tempos do Brais Pinto, baixo a alentadora sombra do Patriarca.Porque a Ferrín hai que lelo como a Otero Pedraio, ten con ten, co padal nos tanxelos e os sons no maxín. Hai que afiuzar nas lendas artúricas para emocionarse cos amores de Xenebra!

Houbo un tempo, espiñento, no que non enxerguei a súa postura política ao fronte da Real Academia. Mais iso non foi atranco para admirar a súa loita insubornabel a prol dun ideal que partillo. Eu gosto de xogar coas verbas. Sinto que hai unha irmandade fonética que vencella a persoas, paisaxes e intres históricos. Seica que Ferrín, cun aquel de guerreiro pondaliano, andou na guerra dos ilotas do naval de Ferrol, dese Ferrol de ferro da loita obreira contra Franco e contra os dictados da Europa dos mercaderes. Dese Ferrol do santo Ferreol, e dos comedores de ferro en berberecho dos castros, fornecidos de ferro, con férrea escola de ferrer i guardia, o Ferrol de Moncho Reboiras, da folga do aceite, da represión feixista dos ferros asasinos na pedra do castelo de san Felipe,das torturas dos Miramontes e dos Pillados...; das naos enferruxadas dunha ría estratéxica se foramos unha nazón coma no medievo. O Ferrol férido que soubo defenderse con raños e fouciñas contra o invasor do mar e non puido, porén, co que veu por terra! O de Carvalho Calero. O que lembra a Vicetto e non consinte que lle poñan o ferrollo ás portas dos mellores estaleiros do mundo!.

Saúdos Ferrín, dende o Ferrol, sempre ferro!